سنجش سواد اطلّاعاتی دانشجو - معلّمان دانشگاه فرهنگیان از شش منظر: بازنگری، شناخت منابع، اشاعه، تشخیص، انعطاف‌پذیری و جست‌وجوی اطلّاعات

زمینه و هدف: سواد اطّلاعاتی، قابلیت شناسایی و ارزیابی انتقادی اطّلاعات به‌منظور حلّ مشکلات در یک زمینه خاص هست. استفاده از این رویه در محیط دانشگاه‌ها و برای دانشجویان، منوط به آگاهی آن‌ها از زوایای متعدد سنجش اطلاعاتی در این حوزه هست. پژوهش حاضر، بررسی وضعیت سواد اطّلاعاتی دانشجو - معلّمان دانشگاه فرهنگیان از شش منظر بازنگری اطّلاعات، شناخت منابع اطّلاعاتی، اشاعه اطّلاعات، تشخیص اطّلاعات، انعطاف‌پذیری و جست‌وجوی اطّلاعات بود. روش پژوهش: این پژوهش، کاربردی و از نوع پیمایشی بوده و در مقطع زمانی دی‌ماه تا اسفند 1400 انجام شد. جامعه پژوهش را کلیۀ دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان کردستان در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل می‌دادند که بالغ بر 1500 نفر بودند. با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی، 350 نفر از دانشجو - معلّمان به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه محقّق ساخته 66 گویه‌ای سواد اطّلاعاتی بر مبنای طیف 3 درجه‌ای لیکرت بود. پایایی پرسش‌نامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، به مقدار 86%، مطلوب به دست آمد و برای روایی آن از دیدگاه اساتید دانشگاه استفاده شد. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس چندمتغیری، تحلیل واریانس یک‌راهه و آزمون ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون با استفاده از نرم‌افزار spss استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که بین مولفه‌های سواد اطّلاعاتی دانشجو - معلّمان دختر و پسر رابطه معناداری وجود دارد (p = 0/0001). بنابراین در این پژوهش جنسیت اثر کمی بر مولفه‌های سواد اطّلاعاتی دارد. همچنین، بین سواد اطّلاعاتی در 6 مولفه آن و رشته‌های مختلف آموزشی دانشگاه فرهنگیان تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (p = 0/05). درنهایت بین سواد اطّلاعاتی در 6 مولفه آن و سن دانشجو - معلّمان دانشگاه فرهنگیان رابطه معناداری وجود ندارد؛ لذا وضعیت سواد اطّلاعاتی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کردستان در سطح متوسطی قرار دارد. نتیجه‌گیری: سواد اطلاعاتی مجموعه مهارت‌ها و صلاحیت‌های موردنیاز در جامعه اطلاعاتی برای معلمان است، لذا با درنظرگرفتن عواملی چون بازنگری، شناخت منابع، اشاعه، تشخیص، انعطاف‌پذیری و جست‌وجوی اطلّاعات می‌توان به غنی‌سازی مهارت‌های سواد اطلاعاتی پرداخت.

measuring the information literacy of the farhangian university student -teachers from six perspectives: review, knowledge of sources, dissemination, diagnosis, flexibility, and information search

introduction: information literacy is the ability to identify and critically evaluate information to solve problems in a specific field. the use of this procedure in the environment of universities and for students depends on their awareness of the many angles of information measurement in this field.methods: this study was to investigate the information literacy status of students and teachers of the farhangian university of kurdistan province from six perspectives: information review, information source recognition, information dissemination, information recognition, flexibility, and information search. this research is practical and of a survey type and was carried out between january and march 2022. the study population consisted of all students of farhangian university of kurdistan province in the academic year 2021-2022, which numbered over 1500 people. using random sampling, 350 student-teachers were selected as a statistical sample. the data collection tool was a researcher-made 66-item information literacy questionnaire based on a 3-point likert scale. the reliability of the questionnaire was 86% using cronbach’s alpha method. and for its validity, the views of university professors were used. multivariate analysis of variance, one-way analysis of variance, and pearson torque correlation coefficient test was used to analyze the data using spss software.results: the results showed that there is a significant relationship between the components of information literacy of male and female student teachers (p = 0.0001). therefore, in this study, gender has a small effect on the components of information literacy. also, there is no significant difference between information literacy in its 6 components and the different educational disciplines of farhangian university (p> 0.05). finally, there is no significant relationship between information literacy in its 6 components and the age of farhangian university students and teachers. therefore, the information literacy situation of the students of the farhangian university of kurdistan is at an intermediate level.conclusion: information literacy is the set of skills and qualifications needed in the information society for teachers, therefore, by considering factors such as review, knowledge of sources, dissemination, recognition, flexibility, and search for information, it can be enriched. building information literacy skills.