اولویت‌سنجی و بررسی جهت تاثیر و تاثر مولفه‌های مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر اساس تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره و ‌ مقایسه‌ای زوجی

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر وزن‌دهی، تعیین اولویت و بررسی جهت تاثیرگذاری و تاثیرپذیری مولفه‌های مهارت‌های سواد اطلاعاتی، با مدنظر قرار دادن اهمیت بافت اطلاعاتی جامعه، در آموزش این مهارت‌ها، در جهت رفع خلاهای مهارتی و ارتقاء مهارت‌های سواد اطلاعاتی جامعه است.روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با رویکردی کمی با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره بر اساس تکنیک‌ مقایسه‌ای زوجی دیمتل دالالا، با استفاده از نرم‌افزار متلب انجام شده است.یافته‌ها: نتایج حاصل از ماتریس دیمتل ضمن بررسی تاثیر و تاثر مولفه‌های مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر یکدیگر و سنجش وزن آن‌ها؛ اولویت آموزش مولفه‌ها را در جهت ارتقاء و رفع خلاهای مهارت‌های سواد اطلاعاتی، به‌ این‌ ترتیب نشان داد: »مهارت‌های دسترسی به اطلاعات «، »مهارت‌های ارزیابی اطلاعات «، »مهارت‌های استفاده از اطلاعات «، »مهارت‌های اشاعه اطلاعات «، »مهارت‌های درک و تشخیص نیاز اطلاعاتی « و »مهارت‌های ترکیب اطلاعات «.نتیجه‌گیری: بهره‌گیری از تکنیک‌های مقایسه‌ای زوجی به‌عنوان یک رویکرد نوین در حوزه مطالعات سواد اطلاعاتی، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی در بافت‌های مختلف اطلاعاتی سودمند واقع شود. وزن‌دهی و بررسی تاثیر و تاثر مولفه‌های مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر یکدیگر، نشان داد که مولفه‌هایی که در اولویت‌های اول قرار گرفته‌اند، با داشتن وزن نسبی بیشتر نسبت به مولفه‌های بعدی، از حیث میزان نیاز به آموزش و ارتقاء، حائز اهمیت بیشتری هستند. اطلاع تصمیم‌گیرندگان از میزان اثرگذاری مولفه‌ها بر یکدیگر، نقش قابل‌توجهی در تصمیم‌سازی و اتخاذ روندهای مناسب در آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر اساس درجه اهمیت و اولویت مهارت‌ها دارد و می‌تواند راهنمایی برای سیاست‌گذاران، مدرسان و پژوهشگران این حوزه باشد.

Prioritization and Investigation of the Direction of Influence and Suscep-tibility of Components of Information Literacy Skills Based on Tech-niques of Multi-criteria Decision-making and Paired Comparisons

Purpose: The study aims to weight, determine the priority, and investigate the direction of influencing and susceptibility of the components of information literacy skills by considering the importance of the information context of the community in training these skills in order to eliminate their gaps and promote the information literacy skills of the community.Methodology: This is an applied quantitative study, using multicriteria decisionmaking methods based on techniques of Paired Comparisons through Dalala Dematel by applying MATLAB software.Findings: The results of Dematel matrix investigated the influence and susceptibility of information literacy skills and measured their weights. Moreover, results showed the priority of training of components to improve and eradicate the gaps of the information literacy skills respectively as follows: Information access skills, information assessment skills, information use skills, information dissemination skills, Skills of understanding and recognizing the information need, and information combination skills. Conclusion: Using paired comparisons techniques as a new approach in the field of information literacy studies could be beneficial in deciding to train information literacy skills in different information contexts. Weighting and studying the influence and susceptibility of components of information literacy skills on each other showed that the components that are ranked in the first priorities include more relative weights and in comparison, with next components are more important in terms of the need for education and promotion. Informing decisionmakers on the influence measure of components on each other has a significant and a prominent role in deciding and adopting appropriate trends in training information literacy skills based on the importance and priority of skills, and can provide guidance to policymakers, instructors, and researchers in this field.