الگوی محتوای پیشنهادی برای آموزش سواد دیجیتال به کاربران ایرانی

هدف: سواد دیجیتال، امروزه به یکی از ضرورت‌های جوامع تبدیل شده است و یکی از متولیان مهم آموزش سواد دیجیتال در دنیا، کتابخانه‌های عمومی هستند که این موضوع در کتابخانه‌های عمومی ایران، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش ارائه چارچوبی محتوایی برای آموزش سواد دیجیتال به کاربران کتابخانه‌های عمومی ایران است.روش: ابتدا دوره‌های آموزشی ارائه شده توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بررسی شد و سپس تحلیل محتوای سرفصل‌ها و دوره‌های سواد دیجیتال در کتابخانه‌های عمومی کشورهای توسعه یافته انجام شد. 16 کتابخانه از میان کتابخانه‌های عمومی کشورهای انگلیسی زبان که دوره‌های آموزش سواد دیجیتال برگزار می‌کنند و اطلاعات آنها را بر روی وب‌سایت خود به اشتراک گذاشته‌اند با نمونه‌گیری خوشه‌ای با احتمال متناسب با اندازه انتخاب شدند. برای انجام دلفی،‌ متخصصانی از حوزه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی، فناوری اطلاعات، و حرفه‌مندان کتابخانه‌های عمومی کشور انتخاب شدند. یافته‌ها: در کتابخانه‌های عمومی ایران، دوره آموزشی مرتبط با سواد دیجیتال برای کاربران یافت نشد. با بررسی کتابخانه‌های عمومی دنیا،‌ 9 دوره آموزشی مرتبط با سواد دیجیتال شناسایی شدند و بعد از تدوین پرسشنامه و انجام دو دور دلفی این دوره‌ها به 8 دوره آموزشی اصلی با 37 دوره آموزشی فرعی کاهش یافت. این دوره‌ها شامل دوره‌های رایانه، اینترنت، مدیریت شغل، سواد اطلاعاتی، سواد مالی، مهارت یادگیری، مهارت ارتباط موثر و نحوه کار با گوشی‌های هوشمند بودند. در این میان، دوره‌های آموزشی مربوط به آموزش نرم‌افزار از سوی متخصصان برای دلفی مناسب شناخته نشد. به نظر می‌رسد که این به دلیل در نظر گرفتن اقشار مختلف و جامعه ناهمگون مخاطبان کتابخانه‌های عمومی باشد و این که متخصصان این آمادگی را در افراد جامعه برای پذیرش و استقبال از دوره‌های آموزشی مرتبط با نرم‌افزار نمی‌بینند. نتیجه‌گیری: نخستین گام برای پیشبرد آموزش سواد دیجیتال در کتابخانه‌های عمومی طراحی دوره‌ها و سرفصل‌هایی است که بتوانند جوانب گوناگون این پدیده را پوشش دهند. محتوای آموزشی یکی از ضلع‌های مثلث آموزش (یادگیرنده، آموزش‌دهنده، و محتوای آموزشی) نیز به شمار می‌رود. با این وجود، در حال حاضر مرزهای این محتوا روشن نیست و این پژوهش در صدد طراحی یک چارچوب جامع برای پاسخگویی به این نیاز است.

Proposed content framework for digital literacy education to users in Iran

Aim: today, digital literacy, as a set of skills that enable people to use digital space effectively for success in personal, educational and professional life, has become a necessity in all societies and public libraries are one of the most important providers of digital literacy education in the world. Digital literacy education has not been considered in public libraries in Iran. The first step in promoting digital literacy education in Iran`s public libraries is to design courses and topics that can cover a variety of this aspects of the phenomenon. Now, the boundaries of this content art not clear, and this research seeks to design a comprehensive framework to meet this need. The purpose of this study is to present a content framework for digital literacy education to Iranian public libraries users.Methodology: this research is a qualitative research and it`s method is qualitative content analysis. at first, the courses provided by the public libraries of Iran Were reviewed and then content analysis of digital literacy courses was conducted in public libraries of developed countries. 16 libraries were selected from English speaking countries that hold digital literacy courses and share information on their websites by cluster sampling with probability proportional to size. To perform Delphi, Experts from the fields of library and information science and information technology, and public libraries professionals were selected.Findings: 9 courses were identified and after compiling a questio0nnaire and preforming two Delphi rounds, these courses were reduced to 8 main courses and 37 subcourses. These courses were included computer, internet, job management, information literacy, financial literacy, learning skills, effective communication skills and how to work with smartphones. Software courses were not considered suitable by specialists. This seems to be due to the different groups of society and the heterogeneous community of public libraries users and the experts do not see this as a readiness in the society to receive software related courses.Conclusion: digital literacy education in Iran has generally neglected. Generally, digital literacy education in universities and educational institutions is provided in formal computer training courses. Libraries in general have paid very little attention to the issue of education. the first step in advancing digital literacy education in public libraries is designing courses that can covers the various aspects of this phenomenon. Educational content is also one of the sides of the education triangle (learner, educator and educational content). However today the boundaries of this content are not clear and this study try to design a comprehensive framework to meet this need.