واکاوی پارادایم‌های رفتار اطلاعاتی: گذشته و حال

مقدمه: رفتار اطلاعاتی در علم اطلاعات و دانش ‌شناسی به عنوان یک رفتار اساسی انسان دیده می ‌شود که تا کنون پژوهش ‌های بسیاری درباره آن انجام شده است. این پژوهش ، پارادایم‌ ها و رویکردهای متفاوتی را در بر می ‌گیرد که در پژوهش ‌های رفتار اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفته‌ اند. هدف مقاله حاضر بررسی سیر تغییر پارادایم و رویکردهای محتلف پژوهشی در حوزه رفتار اطلاعاتی است.روش ‌شناسی: پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای با رویکرد تحلیلی و پس از مرور مطالعات پیشین با هدف شناسایی پارادایم‌ های غالب رفتار اطلاعاتی انجام شده است.یافته‌ ها: یافته ها نشان داد که می توان مطالعات رفتار اطلاعاتی را در دو دسته پارادایم اصلی قدیم و جدید قرار داد. پارادایم قدیم صرفاً بر نحوه استفاده فرد از کانال ‌های اطلاعاتی اشاره دارد و خود فرد را در تعامل با اطلاعات کمتر مورد توجه قرار می ‌دهد. پاردایم قدیم ناظر بر نظریات شانون درباره اطلاعات است و پاردایم جدید بر روابط بین رشته ‌ای تاکید دارد. در دسته پارادایم جدید رویکرد شناختی، جامعه‌ شناختی، و چندوجهی را می توان مشاهده نمود. نتیجه‌گیری: رفتار اطلاعاتی یک رفتار غریزی است که در محیط اجتماعی رخ داده و عوامل مختلفی در آن تاثیر گذارند و مانند بسیاری از ویژگی های انسانی، رفتاری است که در خلا رخ نمی دهد؛ این رفتار در تعامل با اطلاعات، انسان و جامعه قابل تعریف است و از این رو می تواند جنبه های گسترده و چندوجهی داشته باشد. همچنین این رفتار به عنوان شاخه ‌ای از علوم اجتماعی است که تحت پارادایم های مختلفی قابل بررسی است. برخلاف علوم طبیعی در علوم اجتماعی فرانظریه‌ های زیادی ممکن است در کنار هم پیش بروند. گاهی یک فرانظریه به سادگی از بین می ‌رود و زمانی دیگر ممکن است دوباره رشد نموده، تحول پیدا کند و مجدداً علایق پژوهشگران را برانگیزد. بدین ترتیب سیر تکامل پژوهش رفتار اطلاعاتی نشان دهنده ترکیب رشته‌ ها و نظریات بین رشته ‌ای و روابط جدید در درک رفتار اطلاعاتی انسان است.

Analysis of information behavior paradigms: past and present

Introduction: Information behavior in knowledge and information science is seen as a fundamental human behavior that has been studied extensively thus far. This study include different approaches and perspectives that examined information behavior. The purpose of this article is to investigate the paradigm shift in information behavior by using the texts of this research ground.Methodology: The study was directed via library method with an analytical approach. After reviewing previous studies with the intention of identifying the dominant paradigms of information behavior.Findings: Findings show that information behavior studies fell into two main paradigms of old and new. The old paradigm focuses on Shannonchr('39')s theories of information, and the new paradigm emphasizes interdisciplinary relationships. In the new paradigm, cognitive, sociological, and multifaceted approaches could be defined.Conclusion: Information behavior is an innate behavior that occurs in the social environment. It is influenced by various factors. like many human characteristics, is a behavior that does not occur in a vacuum. This behavior can be defined in interaction with information, human beings and society. Thus, it can have a wide and multifaceted aspects. This behavior is also a division of social sciences that can be examined under different paradigms. In social sciences, unlike natural sciences many metatheories may go hand in hand. Sometimes a metatheory simply disappears, and other times it may grow, evolve, and rekindle the interests of researchers. So, the evolution of information behavior research shows the combination of disciplines and interdisciplinary theories and new relationships in understanding human information behavior.