اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تفکر تاملی در دانش ‌آموزان

هدف: انسان در طول حیات خود با چالش ها، فرصت‌ها و محدودیت‌های متعددی مواجه می‌شود که رشد و ارتقاء توانایی‌های پیچیده شناختی از جمله انعطاف پذیری شناختی و تفکر تاملی برای مقابله و یا سازگاری انسان در عصر حاضر امری ضروری است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر انعطاف پذیری شناختی و تفکر تاملی دانش‌آموزان انجام گرفت.روش: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان پسر دوره دوم مقطع متوسطه شهر زابل در سال تحصیلی 1401-1400 بود که تعداد 50 نفر به‌صورت هدفمند انتخاب و سپس به‌صورت تصادفی به دو گروه 25 نفری آزمایش و گواه تقسیم شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تفکر تاملی (کمبر و لیونگ، 2000)، پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) و بسته آموزشی راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (کرمی و همکاران، 1392) بود که بسته مذکور روی گروه آزمایش طی 10 جلسه 90 دقیقه‌ای اجرا گردید. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و چندمتغیره تجزیه‌وتحلیل شدند.یافته‌ها: نشان داد که آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر انعطاف‌پذیری شناختی و مولفه‌های آن (ادراک توجیهات، ادراک کنترل و ادراک چندین راه‌حل) و همچنین بر تفکر تاملی و مولفه‌های آن (عمل عادی، فهمیدن، تامل و تامل انتقادی) تاثیر مثبت و معناداری داشت و انعطاف‌پذیری شناختی و تفکر تاملی دانش‌آموزان را بهبود بخشید (p<0.01).نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر مثبت آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تفکر تاملی دانش آموزان، برگزاری دوره‌های توسعه حرفه ای معلمان به‌منظور آشنایی با راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و آموزش آن به دانش آموزان توصیه می‌شود.

the effectiveness of teaching self-regulatory learning strategies on cognitive flexibility and reflective thinking in students

objective: the present study aimed to examine the effectiveness of teaching self-regulation learning strategies on students’ cognitive flexibility and reflective thinking.method: the research method was a semi-experimental pre-test-post-test type with a control group. the statistical population included all male students in the second year of secondary school in zabol city during 2021-2022, 50 of whom were selected through purposive sampling method and then divided equally into two groups of 25, the experimental group and the control group that the teaching of self-regulation learning strategies was carried out on the experimental group during 10 meetings of 90 minutes. the research tools were a reflective thinking questionnaire (kamber and leung, 2000), cognitive flexibility questionnaire (dennis and vander wal, 2010), and self-regulation learning strategies training package (karami et al., 2013). the collected data were analyzed through spss software version 26 and univariate and multivariate covariance analysis.results: the results showed that there was a significant difference between the post-test scores of the experimental and control group. this means that teaching self-regulatory learning strategies increased the cognitive flexibility and reflective thinking of experimental group (p<0.01).                            conclusions: the teaching of self-regulation learning strategies is effective on students’ cognitive flexibility and reflective thinking, and improves the cognitive flexibility and reflective thinking of students.