کاربرد مدل تشخیصی شناختی در تعیین مهارت‌های شناختی زیربنایی عملکرد در آزمون ماتریس‌های پیشروندۀ ریون

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین مهارت های شناختی زیربنایی لازم برای پاسخگویی به سوال های آزمون هوش ریون و شناسایی نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان پایه نهم در این مهارت با استفاده از مدل‌های سنجش تشخیصی شناختی بود.روش: پژوهش حاضر به لحاظ نوع داده‌ های جمع‌آوری‌شده، جزء پژوهش‌ های توصیفی و به لحاظ هدف جزء پژوهش‌های کاربردی محسوب می ‌شود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش‌آموزان پایه نهم مدارس دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 95-1394 بود که از میان مناطق نوزده گانه آموزش‌وپرورش 700 نفر دانش آموز دختر و پسر از طریق روش نمونه‌ گیری تصادفی خوشه ‌ای انتخاب شدند. نخست با کمک نظر متخصصین حوزه هوش یک ماتریس q که شامل روابط بین 8 مهارت زیربنایی و 60 سوال آزمون ریون بود تشکیل گردید و با استفاده از مدل غیرجبرانی dina با کمک بسته cdm در محیط نرم‌افزار r مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. سپس به‌منظور تعیین احتمال تسلط آزمودنی ها در هر یک از مهارت ها با تعیین نقطه برش 0.7 برای حد تسلط، با استفاده از روش پسینی مورد انتظار در چهارچوب مدل dina، افراد موردبررسی در هر یک از مهارت ها به دو گروه مسلط و غیر مسلط تقسیم شدند.یافته ‌ها: نتایج سنجش تشخیصی شناختی نشان داد که بیشترین احتمال تسلط مربوط به مهارت‌های ثبات و پیشرفت بود و درمجموع وضعیت آزمودنی‌ها در همه مهارت‌ها به‌جز دو مهارت تسلط اندیشه و استدلال کمی مطلوب ارزیابی شد.نتیجه ‌گیری: با توجه به وضعیت نامطلوب آزمودنی‌ها در دو مهارت استدلال کمی و تسلط اندیشه نسبت به سایر مهارت ‌ها، می‌ توان نتیجه گرفت که دانش‌ آموزان در تولید ایده سریع و سیالی اندیشه و کشف روابط ریاضی ضعیف هستند؛ بنابراین پیشنهاد می ‌شود در مدارس به پرورش خلاقیت دانش ‌آموزان توجه بیشتری شده و تکالیفی که نیاز به ایده پردازی دارد به عهده آن ها گذاشته شود.

Application of Cognitive Diagnostic Model in Determining the Underlying Cognitive Skills of Performance in Ryon Progressive Matrix Test

Objective: The aim of this study was to determine the basic cognitive skills required to answer the questions of the Ryon IQ test and to identify the strengths and weaknesses of ninth grade students in this skill using cognitive diagnostic assessment models.Method: The present study is a descriptive research in terms of the type of datacollected and an applied research in terms of purpose. The statistical population of this study was all ninth grade students of public schools in Tehran in the academic year of 199495. Among the nineteen education districts, 700 male and female students were selected through cluster random sampling. First, with the help of experts in the field of intelligence, a Q matrix was formed which included the relationships between 8 basic skills and 60 Ryonn test questions and was analyzed using the noncompensatory DINA model with the help of CDM package in R software environment. Then, in order to determine the probability of the subjects’ mastery in each of the skills by determining the cutoff point of 0.7 for the mastery limit, using the expected posterior method in the framework of the DINA model, the subjects in each of the skills were divided into two Dominant and nondominant group.Results: The results of cognitive diagnostic assessment showed that the highest probability of mastery was related to stability and progress skills and in general, the subjects’ status in all skills except two skills of thought mastery and quantitative reasoning was evaluated as desirable.Conclusion: Considering the unfavorable situation of the subjects in the two skills of quantitative reasoning and mastery of thought over other skills, it can be concluded that students are weak in producing fast and fluid ideas and discovering mathematical relationships; Therefore, it is suggested that schools pay more attention to fostering students’ creativity and assign them tasks that require brainstorming.