وضعیت دیون و تعهدات مالی افزون بر ترکه در مذاهب اسلامی

یک سوال مهم پس از وفات مورِّث مطرح است و آن اینکه اگر تَرَکه برای ادای دیون و تعهدات متوفا کافی نباشد، آیا دیون و تعهدات ساقط می‌شوند یا همچنان قابلیت مطالبه دارند و می‌توان از عایدات منفصله‌ای که ترکه در آینده خواهد داشت، آنها را پرداخت کرد. بسیاری از اندیشمندان معتقدند با توجه به اتمام ذمه و اهلیتِ متوفا پس از مرگ به عنوان طرف دِین، این دیون ساقط می‌شوند و به همین دلیل نمائات منفصله ترکه متعلق به وارثان خواهد بود. این پژوهش به روش تحلیلی ـ توصیفی در راستای بازپژوهی مبانی نظریه سقوط تعهدات و دیون مالی افزون بر ترکه، وضعیت اهلیت و ذمه متوفا پس از مرگ و نیز وضعیت مالکیت نمائات ترکه تا زمان تادیه دیون را از دیدگاه مذاهب اسلامی بررسی کرده و با تبیین رابطه اهلیت تمتع و ذمه انسان و ارائه ادله دال بر بقای ذمه متوفا و نیز نقد و تحلیل مبانی دیدگاههای مطرح در مسئله، نهایتاً دیون و تعهدات انسان را پس از مرگ همچنان در ذمه متوفا باقی دانسته است؛ طبق این نظر، دیون به ترکه تعلق نمی‌گیرد و در مقدار زاید بر ترکه نیز همواره قابلیت مطالبه دارد؛ بنابراین نمائات منفصله ترکه تا زمان تادیه دیون، متعلق به خود متوفا خواهد بود.