اسباب اختلاف فقها در تفسیر متن

پژوهش در اسباب اختلاف فقها، در فقه اهل­‌سنت سابقه‌ای دیرینه دارد؛ دانشمندان اهل­‌سنت از قرون اولیه اسلامی در صدد پاسخ به چرایی اختلاف صحابه و فقیهان، و ارائه دلیل و توجیه برای آن برآمده‌اند، اما این مسئله اساساً برای شیعیان که با حضور امامان معصوم(ع) و روشمند شدن اجتهاد توسط ایشان، کمتر دچار اختلاف شده بودند، مطرح نبوده است. در میان دلایلی که به عنوان اسباب اختلاف برشمرده‌اند، به اختلافات ناشی از تفسیر متن دلیل نقلی کمتر توجه شده است. تتبع در فقه مذاهب اسلامی به روش مقارنه‌ای، این موارد اختلاف را روشن می­‌سازد و اسباب اختلاف فقها در تفسیر متون را به دست می­‌دهد که می­‌توان به پنج مورد به عنوان اصلی­‌ترین اسباب اختلاف فقیهان در تفسیر متن اشاره نمود: ویژگیهای زبانی، دخالت مبانی و جهان‌بینی، فهم اجتماعی متن، پذیرش یا عدم پذیرش برخی قواعد فقهی، و جمود بر ظواهر.

Causes of Disagreement in Text Interpretation among Muslim Jurists

Research on the causes of disagreement among Sunni jurists has a long history. Sunni scholars have tried since the early centuries of Islam to address, and provide explanations for, the nature of disagreement between companions and scholars. However, this issue was not so much a cause of disagreement among Shiites, who recognized the Immaculate Imams (Pbut) and their methodology of ijtihad, thus being free from disagreements. From among known causes of disagreement, there has been little discussion over text interpretation based on accounts of the Islamic tradition as a source of disagreement. A comparative study of the jurisprudence of Islamic texts clarifies these differences and identifies the causes of disagreement in text interpretation among jurists. Five factors can be named as the main causes of disagreement in text interpretation among jurists: linguistic features, interference between principles and worldview, social understanding of the text, acceptance or rejection of some legal rules, and fixation on appearances.