تاثیر موت و عزل قاضیان در کتابت قاضی در فقه مقارن
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
آهنگران محمد رسول ,میرداداشی مهدی ,کشاورز علی
|
|
منبع
|
فقه مقارن - 1402 - دوره : 11 - شماره : 22 - صفحه:289 -313
|
|
چکیده
|
مسئله تاثیر عارض شدن موت و عزل بر قاضی در نیابت قضایی و اجرای احکام صادره، از جمله مباحثی است که در قانون نسبت به آن تعیین تکلیف نشده و رویه مشخصی نیز در این مورد یافت نشده است. از طرفی مسئله مزبور در فقه محل بحث قرار گرفته و به واسطه آن مجالی برای اجتهاد یا رویه جاری باقی نمی ماند. بنابراین با تجویز اصل 167 ق.ا. و ماده 3 ق.آ.د.م. توصیفات ذکرشده برای آن در فقه امامیه و اهل سنت با رویکرد تطبیقی، تحلیل و پاسخ داده شده است. در امامیه موت و عزل قاضی کاتب قبل از رسیدن به مکتوب الیه با فرض قصد مدلول کتابت، مکتوب الیه را ماخوذ بدان می نماید. اما فسق کاتب قبل از رسیدن به مکتوب الیه، اماره ای بر اتصال فسق به کتابت است و لذا عمل به آن جایز نیست، در حالی که تغییر حالت مکتوب الیه را موثر در نیابت قضایی و اجرای احکام نمی دانند. در اهل‌سنت دو گونه نظریه ارائه شده است. در فقه حنفی، قبل از وصول کتابت به مکتوب الیه نه تنها فسق بلکه موت و عزل کاتب و مکتوب الیه را حتی اگر از ید کاتب خارج شده باشد، سبب بی اعتباری آن می دانند. در فقه مالکی اگرچه گستره موضوعی برای آن قائل نیستند و شامل همه موضوعات اعم از حق الله و حق الناس می‌دانند، اما هر گونه از دست رفتن شرایط قاضی یا موت و عزل ایشان اعم از کاتب یا مکتوب الیه را سبب بی‌اعتباری کتابت قاضی می دانند. پس در فقه مالکی شهرت در عدم تفاوت از دست رفتن شرایط در خصوص کاتب یا مکتوب الیه است. در فقه شافعی مشهور بر عدم تاثیر موت و عزل و فسق کاتب یا مکتوب الیه قائلند و اعتبار بیشتری برای کتابت قاضی و وجهه تحمیلی آن در نظر می‌گیرند. میان حنابله موت و عزل کاتب و مکتوب الیه بعد از خروج از ید کاتب محل وجوب اجرا و تنفیذ دانسته شده است.
|
|
کلیدواژه
|
کتابت قاضی، نیابت قضایی، اجرای احکام، عزل قاضی، موت قاضی، شهادت بر شهادت
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران، دانشکدگان فارابی, گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی, ایران, دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم, دانشکده علوم انسانی, گروه حقوق خصوصی, ایران, جامعه المصطفی العالمیه, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
ali.keshavarzghaza26@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|