بازپژوهی مقاصدی مستندات فقهی شهادت زن در جرایم حدی

نظام سازی حقوقی مبتنی بر فقه اسلامی موجب راه‌یابی بسیاری از آراء فقها به حیطه قانون شده است. از طرفی دیگر تحولات روزافزون و مطالبات اجتماعی، به‌طور واضح برخی از آراء فقه سنتی را برنمی‌تابد و عدم پذیرش شهادت زن در حدود ازجمله این موارد است. عدم پذیرش به‌صورت انفرادی و هم‌ چنین تعدد و اختلاف فتاوا در پذیرش یا عدم پذیرش در مصادیق متعدد حدود با وجود همخوانی مستندات فقهی و هم چنین عواملی مانند مقتضیات زمان، تغییر و تطور جایگاه بانوان، وضعیت اجتماعی و... نقش موثری در ایجاد عدم مقبولیت و در امتداد آن تشکیک در مشروعیت این آراء دارد. فقه مقاصدی و توجه به پویایی فقه، همگام با تحولات و مسائل روز، این ظرفیت را برای عبور از فقه نص بَسَند ایجاد می‌نماید. نوشته توصیفی تحلیلی پیش رو با داده‌های کتابخانه ای با هدف ارزیابی این فتاوا به بازاندیشی مقصدمحور و ضابطه‌مند مستندات و ادله قائلین به عدم شهادت زنان با تمسک به مقصد حفظ نفس به‌عنوان مقصد ضروری شریعت و با پیش فرض طریقی بودن شهادت می‌پردازد و به نتیجه‌ای متفاوت با آنچه آراء و اندیشه فقهاست می‌رسد. این نوشتار استقراء، سبر و تقسیم را به‌عنوان راههای کشف مقصد شهادت زن بررسی می‌نماید و با تمرکز بر طریقیت شهادت به رهاوردی مقاصدی دست می‌ یابد که مطلقاً شهادت زنان در جرایم مستوجب حد را دارای قابلیت پذیرش می‌داند.

the purposeful re-examination of jurisprudential documentation of women’s testimony in extreme crimes

legal systemization based on islamic jurisprudence has led to many opinions of jurists entering the field of law. on the other hand, the ever-increasing developments and social demands clearly do not reflect some opinions of traditional jurisprudence; the non-acceptance of women’s testimony is one of these cases. non-acceptance individually and the multiplicity and difference of fatwas in acceptance or non-acceptance in many cases despite the agreement of jurisprudence documents, as well as factors such as the requirements of the time, the change and development of women’s status, social status… play an effective role in creating non-acceptance. purposive jurisprudence and paying attention to the dynamics of jurisprudence, along with the developments and issues of the day, creates this capacity to pass through the jurisprudence of nas basand (text is enough). the following descriptive-analytical writing with library data with the aim of evaluating this fatwa deals with the purpose-oriented and systematic rethinking of the documents and arguments of those who claim that women should not testify by insisting on the purpose of self-preservation as a necessary purpose of the sharia and with the presupposition that testimony is a method. a different result is reached with the opinions and thoughts of jurists. this article examines induction, sounding and dividing as ways to discover the purpose of a woman’s testimony, and by focusing on the method of testimony, it achieves a destination that absolutely considers women’s testimony in crimes subject to the limit to be acceptable.