اجاره بلندمدت از دیدگاه مذاهب فقهی اسلامی

پیشرفتهای علمی و پیدایش انواع ادارات و شرکتهای تجاری و شیوه ‌های جدید کسب درآمد از سویی و عدم امکان خرید یا مقرون ‌به ‌صرفه نبودن خرید اعیان مورد نیاز آنها از سوی دیگر، موجب شده که اجاره بیشتر از یک سال در بین مردم و جوامع راه یابد. در میان فقهای شیعه علامه حلی برای اولین بار اجاره بیشتر از یک سال و شرایط آن را بررسی و به مصادیقی از آن اشاره نموده است و در مذاهب فقهی اهل ‌سنت نیز عنوان «الاجاره الطویله» را اولین بار حنفیه بیان کرده ‌اند. شافعی، مالک و احمد بن حنبل نیز چنین اجاره ‌ای را ممکن دانسته ‌اند. در تحقیق حاضر که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده ضمن اشاره به ارکان اجاره، با استناد به دلایلی صحت اجاره بیشتر از یک سال نتیجه گرفته شده و اشاره گردیده که در گذشته به دلیل سادگی زندگی مردم و عدم نیاز آنها به اجاره بیشتر از یک سال، اجاره میان ‌مدت یک ‌ساله و کوتاه ‌مدت ماهانه و... رواج داشته است و با این حال در بخارا اجاره بلندمدت سی ‌ساله متداول بوده است. گرچه برخی از فقها، مانند شافعی، از محدود بودن اجاره به سی سال و عدم جواز اجاره بیش از آن سخن گفته ‌اند، اما در توجیه آن گفته شده که عدد سی برای مبالغه است و از سویی منظور از «سی سال» اجاره اعیانی است که بیش از این مدت امکان بقای آنها نیست، از این رو مدت اجاره به میزان بقای اعیان بستگی داشته و متغیر است و تعیین سقف خاصی، چون سی سال برای آن معنی ندارد. مذاهب فقهی اسلامی برای جلوگیری از زیان طرفین اجاره بیشتر از یک سال به دلیل تورم و... از امکان تقسیط بهای اجاره و استفاده از عقدهای متعدد سخن گفته ‌اند.

Longterm Rent from the Perspective of Jurisprudential Schools of Islam

Scientific progresses and creation of various offices and businesses with new methods of money making on one hand and lack of affordance to buy required building of the business on the other hand, resulted in the prevalence of lease more than a year between people and communities. Among Shia Jurists, Allamah Helli investigated lease more than a year for the first time and referred to some examples. In Sunni sects, Hanafiyah mentioned lease more than a year for the first time. Shafi‘i, Malik and Ahmad bin Hanbal mentioned that such a lease may be considered possible. In present study, performed analytically and descriptively, the accurateness of lease more than a year is concluded by some reasons while referring to rental agreements. Long time ago, mediumterm annual lease or shortterm lease for a couple of months was frequent due to the simplicity of the people. However, lease up to thirty years was common in Bokhara, although some Sunni scholars like Shafi‘i, restricted longterm lease to thirty years and did not allow longer lease terms. Such idea was justified as thirtyyear term is an exaggeration and it meant renting the building not the land and the building will not survive for longer term. Accordingly, lease duration depends on the survival of the building and making a restriction like thirty years for that does not make sense. Different Islamic jurisprudential schools stated the possibility to divide the rental price and use multiple contracts to prevent loss of both sides as of some problems like inflation.