بررسی تطبیقی وضعیت دین در ایران، ترکیه و مصر

نقش دین به‌ویژه در کشورهای ایران، ترکیه و مصر به عنوان کشورهایی در حال توسعه که مواجهه با فرایندهای مدرن داشته و سنت‌های موثر فرهنگی و دینی در این زمینه داشته‌اند، از جمله زمینه‌های شکل‌گیری یکی از پرسش‌های تحقیق در خصوص کیفیت وضعیت دین در این سه زمینه فرهنگی بوده است. پرسش دیگر، به تطابق الگوی نظری اینگلهارت با یافته‌های مربوط به پیمایش بین‌المللی او درباره وضعیت دین در سه کشور مذکور بازمی‌گردد. در این پژوهش، آخرین موج از این پیمایش‌ها، مبنا قرار گرفته و مقولات شش‌گانه مرتبط با حیات دینی که داده‌های آنها درباره سه کشور مذکور، موجود است و همچنین مقایسه‌پذیر می‌باشند، به بررسی این موضوع به‌صورت تطبیقی ـ مقایسه‌ای پرداخته شده است. متناسب با سطح سنجش متغیرها، آماره‌ها و میزان معناداری، تفاوت میانگین‌ها ارزیابی شده است. گرچه میزان اهمیت مذهب و خدا در زندگی و مذهبی‌بودن مصر نسبت به ایران و ترکیه و ایران نسبت به ترکیه بیشتر است، اما اهمیت سنت با اهمیت مذهب ضرورتاً وضعیت مشابهی ندارد. همچنین تفاوت معناداری میان میزان عبادت و تامل در معنا و غایت زندگی در سه کشور مشاهده نشده است.

A Comparative Study of the State of Religion in Iran, Turkey, and Egypt

What made me question the state of religion in the cultures of Iran, Turkey, and Egypt has been the function of religion in these three developing countries when they confront modern trends and effective cultural and religious traditions. As another question, we compare the theory of Englehart with the findings of his international survey about the state of religion in those countries. In our study, we take the last phase of such surveys as well as six categories of religious life whose data is available and comparable in order to do a comparative study of the subject. According to the level of evaluation of variables and statistics, and significance level, the difference of means are examined. Although the significance of religion and God and the religiosity in Egypt is more than Iran and Turkey and in Iran more than Turkey, the case of tradition is not necessarily the same. In fact, no major difference has been attested between worshiping and pondering upon the meaning and fate of life in these three countries.