جامعه‌‌‌شناسی شیعی و امکان یا امتناع الگوی پیشرفت در جمهوری اسلامی ایران

«الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» گفتمانی است متعلق به انقلاب اسلامی در دهه چهارم که درصدد جای‌گزینی با «گفتمان توسعه» است. اگر زیرساخت مهم گفتمان توسعه «جامعه‌‌‌شناسی سکولار» است، الگوی پیشرفت و نظام‌سازی اسلامی نیازمند دانشی اصیل ملهم از منابع و روش شیعی در موضوع‌‌‌شناسی اجتماعی است که البته، تاخیر و نیز موانعی جهت تحقق آن در شرایط فعلی به‌ چشم می‌خورد. مقاله با این نگاه در سه بخش کلی، لوازم و مفردات و ماهیت جامعه‌‌‌شناسی مطلوب را بیان کرده و سپس در گذری بر تاریخ اجتماعی ایران ظرفیت شناخت و تبیین روابط اجتماعی از منظر عالمان دین، بررسی و در نهایت، موانعی که رفع آنها (در عین توانمندی‌های متنی و منبعی) برای تاسیس جامعه‌‌‌شناسی از نوعی دیگر، لازم است معرفی و شرح شده‌اند.