نقش تعیّن اجتماعی در تفسیر

نگاهی هرچند گذرا به کتب مختلف تفسیری، گویای این واقعیت انکارناپذیر است که هر یک از آنها با گرایش، روش‌ و دیدگاه‌ خاصی تدوین یافته‌اند و این امر سبب فاصله و اختلاف معنادار میان این تفاسیر گردیده است؛ به‌گونه‌ای که در برخی موارد تفسیرهای صورت‌گرفته از یک آیه، در مقابل هم قرار داشته و با همدیگر متناقض می‌باشند. پرسش اصلی این است که چه عاملی باعث چنین اختلاف تفسیری گردیده است؟ این تحقیق، مبتنی بر یکی از پارادایم‌های مطرح‌شده در بحث «تعیین اجتماعی معرفت» و نیز بهره‌گیری از نظریه اعتباریات، همچنین استفاده از روش تحلیلیتوصیفی؛ سعی در اثبات این فرضیه دارد که اختلاف و تفاوت دیدگاه‌ها در تفسیر، متاثر از تعیّن‌های اجتماعی است. به‌عبارت دیگر، برداشت‌های تفسیری متاثر از شرایط، زمینه‌ها و واقعیت‌های‌ اجتماعی جامعه مفسِّر است. از این‌رو ضمن پرداختن به مباحث نظری، موضوعاتی نیز گواه بر تاثیرپذیری تفسیر از تعین اجتماعی بیان شده است.

The Role of Social Determination in Interpretation

A brief look at the various interpretation (of the Qur’an) books indicates the undeniable fact that each of them has been compiled with a specific tendency, method and point of view, and this has posed a significant distance and difference between these interpretations. In some cases, the interpretations of a verse are opposition and contradictory. The main question is what has caused such a difference of interpretation? The present study is based on one of the paradigms proposed in the issue of social determination of knowledge and also the use of the theory Conventions (I’tibariat), and uses an analyticaldescriptive method. The paper seeks to prove the hypothesis that differences in views on interpretation are influenced by social determinations. In other words, interpretive impressions are influenced by the conditions, contexts, and social realities of the interpreter society. Therefore, while addressing with theoretical issues, also some issues have been proved to be affected by the interpretation of social determination.