چرایی و چگونگی ورود مساجد به آسیب‌های اجتماعی (مطالعه موردی: آسیب اعتیاد)

اعتیاد از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی جامعه کنونی به شمار می‌آید. با وجود تلاش نهادهای قانونی و اجرایی برای کنترل و پیشگیری از این آسیب، بر اساس آمارهای رسمی، همچنان وضعیت ابعاد این پدیده، بحرانی است. در کنار نقش‌آفرینی‌های مختلف نهادهای رسمی و غیررسمی، مسجد به سبب جایگاه خاص و تاثیرگذاری ویژه آن بر آحاد جامعه، می‌تواند در پیشگیری و کاهش اعتیاد نقش‌آفرینی کند. پرسش اصلی این پژوهش نیز عبارت است از اینکه مسجد چگونه و در چه سطحی می‌تواند در این مسئله اجتماعی نقش‌آفرینی کند؟ و هدف آن شناسایی چگونگی نقش‌آفرینی این نهاد اجتماعی مقدس و دستیابی به سازوکارهای مواجهه صحیح آن با این پدیده اجتماعی معاصر است. برای به دست‌آوردن اطلاعات پژوهش، ترکیبی از روش‌های اسنادی و کیفی (مصاحبه و مشاهده) استفاده شده و از روش تحلیل محتوا نیز برای تجزیه و تحلیل داده‌ها بهره گرفته شد. از یافته‌های تحقیق به دست می‌آید، مسجد با توجه به ظرفیت و جایگاه متعالی خود در میان اجتماع انسانی بویژه جوامع مسلمان، می‌تواند با رعایت اصول کار تشکیلاتی متناسب با اقتضائات مسجد در سطوح مختلف پیشگیری، درمان و مبارزه با اعتیاد و همچنین صیانت از معتادان بهبودیافته و خانواده‌های آنها در سطح محله و منطقه پیرامونی خود نقش‌آفرینی کند.

Why and How Mosques Face Social Harms (Case Study: The Harm of Addiction)

Addiction is one of the most important social harms of today’s society. Despite the efforts of legal and executive institutions to control and prevent this harm, according to official statistics, the status of the aspects of this phenomenon is still critical. In addition to the various roleplaying of official and nonofficial institutions, the mosque can play a role in preventing and reducing addiction due to its special place and special impact on the people of society. The main question of this study is how and at what level can the mosque play a role in this social issue? Its purpose is to identify how this sacred social institution plays roles as well as to achieve the mechanisms for its proper confrontation with this contemporary social phenomenon. A combination of documentary and qualitative methods (interview and observation) have been used to collect research information, and content analysis method has been used to analyze the data. According to the research findings, the mosque, due to its capacity and transcendent place in the human community, especially Muslim communities, can play roles by considering the principles of organizational work in accordance with the requirements of the mosque at different levels of prevention, treatment, and fight against addiction and protection of recovered addicts and their families in the neighborhood and the surrounding area