آسیب‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی اخلاق اجتماعی جامعه اسلامی و راه‌‌های برون‌‌رفت از آن بر اساس سورۀ بقره

دغدغه اصلی این مقاله آن است که آسیب‌های اخلاق اجتماعی ناظر به سورۀ بقره چه بوده و برای برون‌‌رفت از آنها چه راهکارهایی پیشنهاد شده است. در فرضیه بر این امر تاکید شده است که با رجوع به آیات سوره بقره می‌‌توان در‌‌یافت که عمده‌‌ترین آسیب اخلاقی در جامعه اسلامی مدینه در فرایند شکل‌‌گیری آن، عهدشکنی بوده که آسیب‌های اخلاقی متفاوت دیگری مانند تعصب، لجاجت، فسادورزی، عدم اطاعت از رهبر، فسق و نفاق را در پی‌ آورده است. لذا خدای متعال در روند نزول آیات، گام‌به‌گام و به‌تدریج در پی شناسایی آن آسیب‌ها برآمده و راهکارهایی مانند تذکر و یادآوری نعمت‌های الهی، بردباری، برپایی نماز، انفاق و گسترش تقوا در جامعه اسلامی را برای برون‌‌رفت از آنها بیان کرده است. در این روند تلاش شده است تا زمینه‌‌های شکل‌‌گیری آسیب‌ها، شناسایی آنها، و راه‌های برون‌‌رفت از آنها معرفی شود و در نهایت گام‌های آغازین حرکت جامعه اسلامی به سمت جامعه مطلوب فراهم گردد. یافته‌‌های تحقیق نشان از آن دارد که عهدشکنی می‌‌تواند به آسیب‌های اخلاقی متفاوتی در عرصه فردی، سیاسی و اجتماعی، از جمله نفاق و تخلف از دستور رهبر جامعه اسلامی منجر شود. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است.

The Pathology of the Social Ethics of the Islamic Society and Its Solutions, Based on Surah AlBaqarah

The main question of this paper is what are the harms of social ethics related to Surah AlBaqarah and what solutions have been proposed to get out of them. The hypothesis emphasizes that by referring to the verses of Surah AlBaqarah, it can be seen that the main moral harm in the Islamic society of Medina in the process of formation is breaking the covenant, which has caused various other moral damages such as prejudice, stubbornness, corruption, disobedience to the leader, immorality, and disharmony. Therefore, Allah Almighty in the process of revelation of verses, step by step and gradually sought to identify those harms and has stated strategies such as remembering divine blessings, patience, saying prayer, charity and spreading piety in Islamic society to find their solutions. In this process, it has been tried to introduce the grounds for the formation of harms, their identification, and their solutions, and finally provide the initial steps of the Islamic society to move towards an ideal society. The findings suggest that breaking the covenant can lead to various moral harms in the personal, political, and social arena, including disharmony and violation of the order of the leader of the Islamic society. This research has been carried out through a descriptiveanalytical method.