مطالعه انسان‌شناختی پدیده «خون‌بس» در منطقه صیدون خوزستان
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
خان محمدی کریم ,احسانی حکیمه
|
|
منبع
|
اسلام و مطالعات اجتماعي - 1397 - دوره : 6 - شماره : 1 - صفحه:140 -169
|
|
چکیده
|
خون‌بس، از رسوم سنتی بخشی از ایلات کشور برای حل منازعات قومی و نوعی قرارداد اجتماعی با سازوکارهای بومی برای رفع شکاف‌های به‌وجود آمده میان اقوام و احیاء انسجام و همبستگی ایلی است. در این سنت قومی، زنان بخشی از دیه مقتول محسوب می‌شوند. این پدیده اجتماعی، در میان مردم ایل بهمئی ساکن در منطقه صیدون خوزستان و در محدوده مکانی جنوب غربی ایران نیز جاری بوده است. چیستی، عوامل، کنشگران، کارکردها و آثار اجتماعی این پدیده از مسائلی است که نیاز به مطالعه و کنکاش جدّی دارد. نوشتار حاضر برگرفته از پژوهشی جامع با هدف پاسخ به مسائل مذکور است که در سال 1396، با رویکرد انسان‌شناختی و با روش میدانی و بهره‌گیری از تکنیک‌های مصاحبه، مشاهده و بررسی اسناد مکتوب و قراردادهای غیرمکتوب به انجام رسیده است. بر اساس یافته‌های پژوهش: محدودیت سرزمینی، قراردادهای ایلی و نظام ایلخانی از زمینه‌های این پدیده و قتل، جرح و خسارت از عوامل مهم آن است و کارکردهایی مانند: وحدت ایلی، رفع اختلافات، گسترش جمعیت و نظام خانواده، حفظ انسجام و نیز کنشگرانی همچون بزرگان، کدخداها و زنان دارد. «خون‌بس» گرچه دارای آثار کوتاه‌مدت قومی بوده اما در بلندمدت پیامدهای نامطلوبی برای برخی کنشگران در پی داشته است؛ ضمن آنکه ابعادی از آن با آموزه‌های اسلام ناهمخوانی دارد.
|
|
کلیدواژه
|
خون‌بس، صیدون، ایل بهمئی، آداب‌ورسوم، منازعات قومی
|
|
آدرس
|
دانشگاه باقرالعلوم(ع), گروه فرهنگ و ارتباطات, ایران, دانشگاه باقرالعلوم(ع), ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
h.ehsani@bou.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|