شیوه تامین امنیت شهرها و مناصب امنیتی سنّتی عصرقاجاریه (سده 31 ق.)

برقراری امنیت در کشور برای آسودگی شهروندان یکی از ماموریت های نظام های سیاسی بوده است که برای اجرای آن تشکیلات و مناصبی نیز ایجاد کرده اند. برقراری ثبات اجتماعی، جلوگیری از شورش ها، مبارزه با دزدی و راهزنی، ایجاد نظم و انتظام درون‌شهری و تامین امنیت مردم از وظایف و مسوولیت های مهم کارگزاران امنیتی حکومت بوده است. با توجه به ساختار سنّتی حکومت قاجاریه و تا پیش از پدید آمدن موسّسات تمدنی جدید در حوزه امنیت نظیر نظمیه یا پلیس، ژاندارمری، بریگاد قزاق و نظیرآن‌ها، شیوه تامین امنیت در شهرها به همان شکل سنّتی دوره های پیشین بوده که توسط صاحب‌منصبانی چون حاکم، کلانتر، داروغه، عسس، قراول، راهدار، قره سوران و غیره، صورت میگرفته است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع تاریخی، شیوه برقراری نظم و امنیت در حوزه‌های درون شهری و برون‌شهری عصر قاجاریه تا پیش از مشروطه، مناصب امنیتی سنّتی این عصر معرفی و کارویژه های آن‌ها بررسی شده است. یافته پژوهش نشان می‌دهد که امنیت به‌ویژه در مبارزه با دزدی و راهزنی برای حکومت قاجاریه امری بسیار مهم بوده و تامین آن با شیوه خشونت‌آمیز و مجازاتهای سخت انجام میشده، اما به لحاظ ضعف کارآمدی نهادهای سنّتی امنیتی و قضایی و فساد نظام اداری، امنیت مطلوب و نهادینه شده در کشور پدید نیامد.