بررسی عملکرد نظمیه از آغاز استبداد صغیر تا واقعه پارک اتابک

محمدعلی شاه از شکاف بین مشروطه خواهان و مشروعه خواهان و نفوذ هواداران درباری و مستبد استفاده نموده و با استفاده از نیروی قزاق با به توپ بستن مجلس در تیر سال 1287 ه.ش به عمر کوتاه نظام مشروطیت ایران پایان داد و استبداد صغیر آغاز شد. قزاقان به‌عنوان منجی و عامل منویات محمدعلی شاه پس از به توپ بستن مجلس قدرت انتظامی را در تهران به دست گرفته و از نظمیه به‌عنوان نیرویی منفعل و حامی در معادلات نظامی خویش بهره جستند. پس از فتح تهران و سقوط محمدعلی میرزا مخلوع با شروع هرج‌ومرج و اتفاقات بر هم زننده نظم و امنیت، نظمیه به‌عنوان نهاد مهم برپاکننده نظم و امنیت ضرورت وجودی خویش را نشان داد. این مقاله بر اساس این پرسش شکل‌گرفته که نظمیه در دوره استبداد صغیر چه وظایفی داشته و عملکرد این سازمان به چه شکل بوده است؟ یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی انجام‌یافته،نشان می‌دهد که نیروهای نظمیه در دوره استبداد صغیر به‌عنوان اهرم اجرایی قزاقان در ماموریت‌های سرکوب مشروطه خواهان مورداستفاده قرار می‌گرفته‌اند و یفرم‌خان ارمنی به‌عنوان اولین رییس نظمیه پس از استبداد صغیر توانست با اقدامات موثر و مفید خویش ضمن تحکیم پایه‌های حکومت مشروطه با سامان بخشیدن به وضعیت نظمیه آن را در مجرای طبیعی خویش و بر اساس وظایف تعیین‌شده در جهت برقراری نظم و امنیت در جامعه قرار دهد.