فقدان امنیت در گیلان عصر قاجار؛ دیباچه ای بر جنبش های مشروطه‌خواه دهقانی ایران

فقدان سازمان‌دهی دهقانان در روستاهای پراکنده ایران و مشخص نبودن منابع آنان در سطح ملی، مانع از آن شد که دهقانان به‌عنوان یک طبقه موثر در جنبش مشروطیت شرکت داشته باشند. باوجوداین، گیلان یکی از مناطقی بود که دهقانان آن، به‌طورجدی، درگیر جنبش دهقانی علیه اربابان شدند. آنان اقدامات متفاوتی جهت مبارزه با اربابان انجام دادند و از حمایت گروه‌ها و احزاب سیاسی همچون اجتماعیون عامیون و سوسیال‌دموکرات‌های گیلان برخوردار شدند. ارزیابی وضعیت عمومی دهقانان و علل ظهور جنبش‌های دهقانی گیلان در آستانه انقلاب مشروطه، مسئله اساسی در پژوهش حاضر است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و بر پایه گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای است. یافته‌های اساسی پژوهش بیانگر آن است که دهقانان طی مراحل مختلف جنبش، به اقداماتی نظیر نپرداختن بهره مالکانه، زدوخورد و درگیری با مالکان و اخراج آنان از روستاها و تشکیل انجمن‌های روستایی دست زدند. سرانجام پس از دو سال درگیری دهقانان با مالکان، به‌رغم پیروزی‌های موقت دهقانان، به‌دلیل عدم‌حمایت مجلس و انجمن ولایتی گیلان از دهقانان، جنبش دهقانی شکست خورد و بار دیگر نظام ارباب-رعیتی بر گیلان حکم‌فرما شد.

lack of security in qajar-era gilan; prefaces to the constitutionalist peasant movements of iran

the lack of organization of the peasants in the scattered villages of iran and the lack of clarity of their resources at the national level prevented them from participating as an effective class in the constitutional movement. nevertheless, gilan was one of the regions where the peasants seriously engaged in the peasant movement against the lords. they took various measures to fight the lords and enjoyed the support of political groups and parties such as the socialists of the people and the social democrats of gilan. the assessment of the general situation of the peasants and the reasons for the emergence of the peasant movements of gilan on the eve of the constitutional revolution is the main issue of the present study. the research method in this study is descriptive-analytical and based on the collection of documentary and library information. the basic findings of the research indicate that during the different stages of the movement, the peasants took actions such as not paying the rent, fighting and clashing with the landlords and expelling them from the villages and forming rural associations. finally, after two years of conflict between the peasants and the landlords, despite the temporary victories of the peasants, due to the lack of support from the parliament and the provincial association of gilan for the peasants, the peasant movement was defeated and the lord-serf system once again ruled gilan.