کارکردهای سیاسی و امنیتی خلعت و خلعت‌بخشی در مناسبات درونی عصر صفوی

خلعت به هر نوع تقدیمی اطلاق می‌شود که از سوی مقام بالاتر به مقامی پایین‌دست اعطا گردد. با روی کار آمدن صفویان این سنت اهمیت بیشتری پیدا کرد؛ به‌گونه‌ای که خلعت و خلعت‌بخشی به جزئی جدایی‌ناپذیر در روابط و مناسبات درون حکومتی تبدیل شد. این امر در روند شکل‌گیری و تثبیت حکومت صفوی و در مواجهه با مخالفان و برقراری نظم و امنیت و تمرکزگرایی در کشور تاثیرگذار بود. از این منظر پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخ‌گویی به مسئله میزان و کیفیت تاثیرگذاری خلعت و خلعت‌بخشی در مناسبات سیاسی-امنیتی درونی حکومت صفوی است. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که خلعت و خلعت‌بخشی از مهم‌ترین ابزارهای حاکمان صفوی برای تثبیت موقعیتشان در قبال مواردی همچون کنترل شورشگران و اقناع آنان پس از شکست بود و از این حربه برای تثبیت اعطای منصب، انتقام‌گیری‌های سیاسی، پاداش خوش‌خدمتی در مواجهه با دشمنان و نمایش قدرت در بین سطوح مختلف، استفاده می‌کردند.

the political and security functions of khilaat and giving khilaat in the safavid era

khilaat refers to any type of gift that is given by a higher authority to a lower authority. this tradition continued with the advent of the safavids. in such a way that giving khilaat was an inseparable part of relations within the government and was influential in the process of formation and stabilization of the safavid government in the face of opponents and establishing order and security in line with centralism. from this point of view, the present research was tried to answer the question of the quality and quantity of the influence of khilaat and giving khilaat in the political-security relations of the safavid government. the findings of the research indicate that khilaat and giving khilaat were one of the most important elements of the safavid rulers to stabilize the situation in terms of things like controlling the rebels and convincing them after defeat, which can be considered as a means of attracting or stabilizing the status quo. in this way, their status and position, which included a wide range of diverse situations, would be further stabilized. in the continuation of this process, with the stabilization and consolidation of the safavid government, the removal of power was used to stabilize the granting of positions, political revenges, good service in the face of enemies, and the display of power among different levels of effective power.