جذام و نظام امنیت اجتماعی در ایران میانه

جذام یکی از قدیمی ‌ترین بیماری ‌ها و از جمله مسائلی بود که انسان‌ها در تمامی جوامع از جمله ایران درگیر آن بودند. پژوهش حاضر، با طرح این پرسش که امنیت اجتماعی در دوره میانه ایران بر نظام سلامت و جایگاه جذامیان چه تاثیری داشت؟ نسبت میان نظام سلامت اجتماعی و امنیت اجتماعی را با مطالعه موردی جذامیان بررسی می‌کند. دستاورد تحقیق که با رویکرد میان‌رشته‌ای و رهیافت توصیفی- تحلیلی انجام‌شده، موید آن است که جامعه و حکومت ایران در دوره میانه به‌مانند بسیاری از جوامع دوران پیشامدرن، طرد اجتماعی جذامیان را در دستور کار داشت. «داغ ننگ» بیماری یادشده، زیستی متمایز، مستقل اما فرودست و محروم از امکانات موجود را بر جذامیان تحمیل کرده بود. این داغ ننگ، با دخیل دانستن مبتلایان و وارد کردن اتهام گناه در ابتلا به بیماری، رویکردی سلبی را در مواجهه با جذامیان به کار می‌گرفت. این رویکرد، جذام را از مسئله‌ای پزشکی- زیستی به مسئله‌ای فرهنگی- اجتماعی تبدیل می‌کرد و به ناگزیر جذامیان را به پذیرش شرایطی که خود در رقم زدن آن دخیل نبودند مجبور می‌نمود. امنیت اجتماعی در دستور کار جامعه تنها اکثریت غیر جذامی را پوشش می‌داد و جذامیان را به‌عنوان کسانی که نظام سلامت و امنیت موجود را تهدید می‌کردند از شمول امن خویش خارج می‌ساخت؛ به‌نحوی که جذامیان نیز این شرایط را پذیرفته ‌بودند و رنج و عواقب برآمده از آن را متحمل می‌شدند.

leprosy and social security system in middle iran

leprosy was one of the oldest diseases and one of the issues that humans were involved in all societies including iran. the present research, by raising the question, what effect did social security have on the health system and the status of lepers in the middle period of iran? it examines the relationship between the social health system and social security with a case study of lepers. the result of the research, which was carried out with an interdisciplinary approach and a descriptive-analytical approach, confirms that the society and government of iran in the middle period, like many societies of the pre-modern era, had social rejection of lepers on their agenda. hot disgrace of the mentioned disease had imposed a distinct, independent, but inferior and deprived of existing facilities on the lepers. this shame used a negative approach in dealing with lepers by implicating the sufferers and accusing them of guilt in contracting the disease. this approach turned leprosy from a medical-biological issue into a cultural-social issue and inevitably forced the lepers to accept conditions that they themselves had no part in creating. social security in the society’s agenda covered only the non-leper majority and excluded lepers as those who threatened the existing health and security system from its safe inclusion; in a way that the lepers also accepted these conditions and suffered the suffering and consequences arising from it.