دیپلماسی نظامی رضاشاه نسبت به حمله متفقین به ایران در جنگ جهانی دوم

هر چند در جنگ جهانی دوم ایران اعلان بی طرفی کرد؛ اما در پی گسترش جنگ در جبهه های شرق بی طرفی ایران نقض و این کشور به اشغال متفقین درآمد. درخصوص واقعه شهریور 1320 و سیاست خارجی ایران و متفقین اسناد و آثار تحقیقی فراوانی منتشر شده است؛ با این حال ضروری است زوایای ناشناخته و مبهم این واقعه مهم مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد. نظر به چنین خلایی آنچه به عنوان هدف مقاله حاضر است تحلیل و تبیین زوایای پنهان سیاست نظامی ایران در برابر سیاست اشغالگری متفقین در جنگ جهانی دوم است.این پژوهش با روش پسا عِلی انجام شده و در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا دولت ایران سیاست نظامی مشخصی ورای سیاست رسمی خود در برابر اشغال ایران توسط متفقین دنبال می کرد؟ مولفه های این سیاست چه بود و تا چه اندازه قرین موفقیت گردید؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که دولت ایران به موازات ترک مخاصمه و سیاست تسلیم نظامی که برتری نظامی متفقین بر ایران تحمیل کرده بود، یک سیاست نظامی حداقلی هم در پیش گرفته بود که غایت آن حفظ شاکله ارتش و دستاوردهای نظامی دوره رضاشاه به منظور حفظ نظم و امنیت داخلی و مقابله با تهدید دشمنان خارجی و تهدید همسایگان بود؛ زیرا در صورت مقاومت، بیم انحلال ارتش از طرف متفقین می رفت.

reza shah’s military diplomacy regarding the allies attack on iran in world war ii

although iran declared neutrality in world war ii; but following the expansion of the war in the eastern fronts, iran’s neutrality was violated and this country was occupied by the allies. regarding the incident of shahrivar 1320 and the foreign policy of iran and its allies, many documents and research works have been published; however, it is necessary to investigate the unknown and obscure aspects of this important event. considering such a vacuum, the purpose of this article is to analyze and explain the hidden angles of iran’s military policy against the occupation policy of the allies in world war ii. according to such a goal, the question that is raised is whether the iranian government followed a specific military policy beyond its official policy against the occupation of iran by the allies? what were the components of this policy and how successful was it? the findings of the research show that the government of iran, in parallel with the abandonment of hostilities and the policy of military surrender imposed by the military superiority of the allies on iran, had also adopted a minimal military policy, the purpose of which was to preserve the structure of the army and the military achievements of the reza shah period in order to preserve internal order and security and dealing with threats from foreign enemies and threats from neighbors; because in case of resistance, the allies would fear disbanding the army. the research method in this article is the post-objective method.