اوضاع امنیتی و انتظامی دوران شاه سلیمان صفوی(از سال 1080 تا سال 1100ق)

بر خلاف باور برخی از محققین تاریخ که معتقدند صفویه بعد از شاه عباس دوم و از زمان حکومت شاه سلیمان صفوی از هر لحاظ به ویژه از لحاظ نظامی و انتظامی در سراشیب سقوط قرار گرفت؛ به نظر می رسد در صورت مطالعه دقیق‌تر منابع می توان تا حدی به نتیجه متفاوتی دست یافت. در دوره شاه سلیمان، ایران در حوزه های مختلف نظیر اقتصاد، سیاست خارجی، نظام اداری و سازمان نظامی و انتظامی شاهد تحولی چشمگیر گردید. این تحول اگرچه مدیون لیاقت و کاردانی شیخ علیخان زنگنه وزیر اعظم معروف صفویه بود که خود فرمانده نظامی نیز به شمار می رفت؛ ولی بی تردید لیاقت و شایستگی شاه سلیمان را نباید نادیده گرفت.این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی انجام شده و در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا در دوره شاه سلیمان صفوی تداوم روند تعقیب سیاست شاه عباس اول در زمینه ایجاد یک ارتش ثابت و مواجب بگیر به تقویت نظامی و انتظامی ایران منجر شد و آیا این روند موجب افزایش امنیت در مرزها و در داخل ایران شده است؟نتایج این پژوهش حاکی از آن است که: تعداد نفرات سپاهیان مواجب بگیر در دوره شاه سلیمان به حداکثر ممکن در دوره صفویه رسید. توپخانه مجددا احیا و ساخت انواع سلاح های آتشین رشد چشمگیری یافت. تعداد نفرات قوللر و تفنگچیان افزایش یافت و تربیت مستمر غلامان برای امور نظامی در مرکز با قوت بیشتر ادامه یافت. این ارتش که از طریق تعلیم و تجهیز با سلاح های آتشین تقویت شده بود نه تنها روس ها یا  عثمانی‌ها را از خیال حمله به ایران باز داشت بلکه شورش کلیه قبایل نظیر بلوچ ها، ترکمن ها و کردها در نقاط مختلف ایران را دفع نمود.

the security and law enforcement situation during the era of shah suleiman safavid (from 1080 to 1100 ah)

contrary to the belief of some historical researchers, who believe that after shah abbas ii and during the reign of shah suleiman safavid, the safavid dynasty was on the decline in every respect, especially in terms of military and policing. it seems that in the case of a more detailed study of the sources, a different result can be reached to some extent. during the period of shah suleiman, iran witnessed significant changes in various fields such as economy, foreign policy, administrative system and military and law enforcement organization. although this development was due to the merit and cooperation of sheikh ali khan zanganeh, the famous safavid grand vizier, who was also considered a military commander; but undoubtedly, the merit and competence of shah suleiman should not be ignored. during the era of shah suleiman safavid, did the continuation of the policy of shah abbas i in the field of creating a stable and conscripted army lead to the strengthening of iran’s military and policing, and did this process increase security on the borders and inside iran? the findings of the research indicate that: the number of conscripted troops in the period of shah suleiman reached the maximum possible in the safavid period. artillery was revived and the production of all kinds of firearms grew significantly. the number of gunners and gunners increased and the continuous training of slaves for military affairs in the center continued with greater strength. this army, which was strengthened through training and equipping with firearms, not only prevented the russians or the ottomans from attacking iran, but also repelled the rebellion of all tribes such as the baluchs, turkmens and kurds in different parts of iran.