شورش تیمور بختیار علیه شاه و پیامدهای امنیتی آن در ایلام

تیمور بختیار پس از برکناری از ریاست ساواک، به مخالفت با محمدرضاشاه برخاست و پایگاهی در عراق برای مبارزه مسلحانه ایجاد کرد و تلاش کرد مردم نواحی غربی ایران را جذب تشکیلات خود نماید. هدف این تحقیق این است که نقش مردم ایلام را به‌عنوان یکی از نخستین گروه‌هایی که در اواخر دهه 40 هجری شمسی به مبارزه مسلحانه با رژیم پهلوی پرداختند تبیین کند. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که دلایل و پیامدهای امنیتی گرایش گروه‌هایی از مردم ایلام به تیمور بختیار چه بود؟ یافته‌های پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه‌بر اسناد منتشر نشده ساواک انجام گرفته، حاکی از آن است که افزایش آگاهی مردم ایلام از شرایط کشور از طریق مراوده با شهرهای نجف و کربلا و نیز ظلم و تعدی ساواک و نیروهای امنیتی رژیم پهلوی در ایلام، بستر را برای مقابله با رژیم آماده کرده بود. در زمان شورش بختیار علیه شاه، مردم ایلام که خود توان سازمان‌دهی و تجهیز نیرو نداشتند تلاش کردند از فرصت پیش آمده بهره گرفته و به مقابله با رژیم پهلوی مبادرت ورزند؛ اما با توجه به این‌که شورش بختیار از بن‌مایه‌های نظری و مذهبی و سایر مولفه‌های یک جنبش سیاسی و اجتماعی تهی بود، پس از اقدامات اندک چریکی و ناامن کردن مرزها، در نهایت با قتل او در مرداد سال 1349 تشکیلات وی نیز متلاشی شد. ولی از نظر امنیتی، ساواک فضای خشونت‌آمیزی در منطقه ایجاد کرد و بسیاری از مردم ایلام که به وی پیوسته بودند، دستگیر، زندانی و برخی نیز اعدام شدند.

Timur Bakhtiar’s Revolt against Shah and Its Security Consequences in Ilam

After being ousted from SAVAK, Timur Bakhtiar opposed Mohammad Reza Shah and established a base in Iraq for armed struggle, trying to attract the people of western Iran to his organization. The purpose of this study is to explain the role of the people of Ilam as one of the first groups that fought in the armed struggle against the Pahlavi regime in the late 1940s. The main question of the present study is what were the security reasons and consequences of the tendency of some groups from Ilam to Timur Bakhtiar? The findings of the study, which was conducted by descriptiveanalytical method and based on unpublished documents of SAVAK, indicate that increasing the awareness of the people of Ilam about the situation in the country through interaction with the cities of Najaf and Karbala and the oppression of SAVAK and Pahlavi regime security forces in Ilam had prepared the ground for confronting the regime. During Bakhtiar’s revolt against the Shah, the people of Ilam, who were not able to organize and equip their own forces, tried to seize the opportunity and confront the Pahlavi regime; However, due to the fact that Bakhtiar’s revolt was devoid of theoretical and religious foundations and other components of a political and social movement, after a few guerrilla actions and insecurity of borders, his organization was finally disbanded with his assassination in August 1349. But in terms of security, SAVAK created a violent atmosphere in the region, and many people in Ilam who joined it were arrested, imprisoned and some were executed.