جنبه ضد امنیتی بست‌نشینی در اماکن غیرمذهبی در عصر قاجاریه

یکی از پیامدهای مکان های مذهبی بست که از دیرباز در تاریخ ایران تا دوره قاجاریه مرسوم و از حمایت عالمان دینی نیز برخوردار بود؛ حفظ امنیت جانی افراد پناهنده به بست از گزند ماموران دولتی و کاهش ستم و مظالم دستگاه حکومتی بر مردم بود. با گسترش مکان های سیاسی و دولتی بست در این دوره در کنار اماکن سنتی بست، ماهیت بست‌نشینی تغییر یافت و افزون بر این‌که هر شریر و قاتل و مجرمی به مکان های بست پناهنده می شد، شورشیان در طلب بخشش و گذشت و معترضان به حکومت و مطالبه‌گران خواسته های صنفی و سیاسی نیز برای رسیدن به درخواست های خویش به بست نشینی روی آوردند. بسیاری از این حوادث با بست نشینی در مراکز و تاسیسات وابسته به دولت های بیگانه در کشور رخ می داد که برای دولت چالش برانگیز بود و بر امنیت داخلی تاثیر می گذاشت. در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی، با تشریح اماکن غیرمذهبی بست در دوره قاجاریه و نمونه هایی از بست نشینی در این اماکن، مشکل ناشی از این پدیده برای دولت قاجاری و کوشش های آن در لغو بست نشینی بررسی شده است. یافته پژوهش نشانگر آن است که گسترش بست های جدید، چالشی جدی برای دولت قاجاریه در اجرای امنیت داخلی و تامین استقلال کشور در برابر دخالت سفرای قدرت های بیگانه به شمار می رفت.

The antisecurity aspect of refuge in nonreligious places during Qajar era

One consequence of religious places of refuge, which had been common for a long time since the history of Iran until Qajariyeh and it was supported by religious scholars, was to maintain  security for refugees against governmental officers and to reduce ruling system’s oppression over people. By expanding political and public places of refuge in this period along with traditional places of refuge, the nature of refuge changed. In addition to murders, villains and criminals , also insurgents seeking forgiveness, opponents to the government and claimants of union and political demands took refugee in refuge places to reach their demands. Most of these events were happening at refuge in centers and facilities dependent on foreign governments within the country which was challenging for the government and affected internal security. By describing nonreligious places of refuge during Qajariye and giving examples of refuge in these places, this descriptive _analytical study aimed to examine  the problem induced by this phenomenon for Qajar dynasty and it’s efforts to abolish refuge. The research findings showed that expansion of new refuges was considered as a new challenge for Qajar government in implementing internal security and country independence against interference by ambassadors  of foreign powers.