نقش و کارکردهای امنیتی – انتظامی کمیته‏ها و نهادهای انقلابی (مطالعه آخرین روزهای رژیم پهلوی و آغازین انقلاب اسلامی)

نهادهای انقلابی و کمیته‏ها از اولین و مهم‏ترین اقدامات در تاریخ انقلاب اسلامی ایران بود که در راستای تامین امنیت و نظم امور جامعه انقلابی شکل گرفتند. نهادها و کمیته‏های انقلاب به صورت مردمی از دل نهضت اسلامی انقلابی شکل گرفته و سازمان یافت. مردم به صورت خودجوش در مساجد و محله‏های مختلف شهری و روستایی کمیته را با محور قرار دادن، روحانیون یا افراد مورد اعتماد محلی شکل دادند. هدف اصلی کمیته در آخرین روزهای دودمان پهلوی ایجاد امنیت و استقرار نظم از یک سو و مبارزه با رژیم پهلوی و ضد انقلاب از سوی دیگر بود. سوال اساسی مقاله این است که مهم‏ترین اقدامات امنیتی – انتظامی در زمان رخداد انقلاب چه بود و نظم و امنیت جامعه انقلابی با چه مکانیسم‏هایی تامین می‏شد؟ به نظر می‏رسد کمیته و نهادهای جدید برآمده از انقلاب نقش سامان‏دهی امور و کاردکرد انتظامی و امنیتی داشتند. در آن دوره تاریخی به دلیل فقدان آمادگی لازم نهادهای انتظامی، ازهم گسیختگی شهربانی و ژاندارمری و عدم اعتماد مردم؛ نظم و امنیت به خوبی برقرار نمی‏شد. در نتیجه نیاز به نهادها و کمیته برای استقرار نظم و امنیت ضرورت داشت. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، از نوع کیفی و مبتنی بر منابع تاریخی این موضوع را بررسی کرده است. یافته‏های تحقیق بیانگر آن است که نظم و امنیت در جامعه پیش و پسا انقلابی تا تاسیس نهاد انتظامی رسمی، مردمی بود.

Security law enforcement measures of the revolutionaries in the last days of the Pahlavi regime

Revolutionary institutions and committees were among the first and foremost measures in the history of the Islamic Revolution of Iran to establish the security and tolerance of the revolutionary society. The institutions and committees of the revolution were massively formed and organized by the movement. People spontaneously organized committees with clerics or trustees locally in mosques and various urban and rural neighborhoods. The main aim of the committee in the last days of the collapse of the Pahlavi dynasty was to secure and restore order and to fight the Pahlavi regime and the counterrevolution on the other. The basic question of the paper is what were the most important securitylawenforcement measures of the revolutionaries in the last days of the Pahlavi regime and what were the mechanisms and order of the revolutionary society? It seems that the establishment of revolutionary institutions and the Revolutionary Committee was one of the most important securitylawenforcement measures. The collapse of the Pahlavi dynasty was not due to the lack of readiness and disruption of policing and gendarmerie, and institutions and committees were needed. However, the subject of this article is of research importance. This article is a qualitative and historical study based on the sources and documents of contemporary history. The findings of the study