حصارهای دفاعی و تامین امنیت شهر تابران توس در دوره‌ی اسلامی

توس یکی از مهم‌ترین شهرهای خراسان تا اواخر قرن هشتم هجری به حساب آمده و چهار شهر را شامل می‌شده که بزرگ‌ترین آن‌ها تابران بوده، و اکنون دیگر شکوه دیرین خود را از دست داده است. کاوش‌های باستان‌شناسی بقایایی از حصارهای دفاعی جهت تامین امنیت آن کهن‌شهر را کشف نموده است. با ورود اسلام به سرزمین ایران و تاکید بر اهمیت تامین امنیت، مردم ایران که در زمینه‌ی امنیت یکی از محافظه‌کارترین ملت‌ها در طول تاریخ بوده‌اند، بیش از پیش با روش‌های گوناگونی در جهت تامین امنیت اقدام نموده‌اند. از این‌رو هدف از پژوهش حاضر یافتن روش‌های تامین امنیت تابران توس با احداث حصارهای دفاعی مانند دروازه‌های شهر و...، با تکیه بر متون تاریخی و گزارش‌های حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی می‌باشد.جهت نیل به هدف پژوهش از روش تاریخی و رویکرد کیفی همراه با توصیف و تحلیل منابع اسنادی بهره‌گیری شده است. نتایج حاصل از مطالعه‌ی توصیفی اسناد و منابع کتابخانه‌ای و تحلیل آن‌ها حاکی از آن است که حضور نگهبانان در دروازه‌ها، بسته بودن دروازه‌ها در شب هنگام، احداث اتاق‌هایی جهت استراحت مسافران شب در خارج از دروازه، نحوه‌ی ساختار پی‌ها، قطر عریض دیواره‌ها، ارتفاع دیواره‌ها، شیب‌دار بودن دیواره‌ها و استفاده از مصالح با کیفیت و مرغوب و نیز سیاست‌های حکومتی، در تامین امنیت شهر تابران توس موثر بوده‌اند. حصارهای دفاعی شهرها یکی از عوامل تاثیرگذار در تامین امنیت جان و اموال مردم در مقابل یورش مهاجمان بوده است، از این‌رو بررسی نقش حصارهای دفاعی تابران توس مانند دروازه‌ها و... در تامین امنیت آن شهر شایسته‌ی توجه خواهد بود.

The security structure in Tabran Toos

Toos has been one of the most important regions of Khorasan until the end of 8th century and it contained four cities the  most largest of which has been Tabran. Since Tabran was located at the eastern borders of Iran and different tribes attacked it frequently,  the issue of security has been of the most important concerns for kings and people in this city. By Promoting Islam in Iran and persisting on people security, Iranians had been familiar with various ways to supply their security and implemented it in their cities. The present research aims to examine methods to supply security in Tabran emphasizing on the structure of palisades and city gates, by studying historical texts and obtained reports from archeological explorations. The results from field activities and library sources indicate that the structure of foundations, wall’s wide diameters, wall slopes and usage of high quality materials and also government policies and attendance of guards have been effective in the security of Toos Tabran.  The palisades and city gates were effective elements to supply the security of people lives and properties against alien attacks. In order to achieve the research purpose the historical method with a qualitative approach along with documentary sources analysis and field activities had been applied.