ملاحظات مرزی و امنیتی در نسخه خطی «کتابچه دستورالعمل راجع به اختلافات سرحدی ایران و عثمانی به والی کرمانشاه و کردستان (1309 ه.ق)»
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
شهیدانی شهاب ,رستمی پروین
|
|
منبع
|
مطالعات تاريخ انتظامي - 1396 - دوره : 4 - شماره : 13 - صفحه:1 -20
|
|
چکیده
|
ایران در آستانه دوره ی قاجار در روند مناسبات بین‌المللی قرار گرفت و چند مسئله ارضی برای آن ایجاد شد. تکلیف مرزهای مختلف در صدر دوره قاجار و تا دوره ناصرالدین‌شاه تقریباً مشخص شد. ایران و عثمانی دارای مناسبات دیرپا بودند و عمدتاً در مناطق مرزی کشاکش های طولانی باهم داشتند. چالشهای مرزی در این دوره هم تداوم یافت که عمدتاً در قالب تکاپوهای دیپلماتیک جلوه‌گر شد. افزون بر تلاش های سیاسی و دیپلماتیک، این اختلافات در قالب برخی کتابچه های مربوط به اختلافات مرزی نگاشته شد. نسخه خطی «کتابچه دستورالعمل راجع به اختلافات سرحدی ایران و عثمانی» در سال 1309 ه.ق. و حاوی دستورالعمل و تعلیماتی برای امیرنظام، والی کرمانشاه، کردستان، صاین‌قلعه و گروس است که به‌صورت محرمانه فرستاده شده بود. هدف از نگارش این رساله کمک به حفظ حدود و احقاق حق ایران در مقابل ادعاهای مامورین عثمانی جهت ملاحظات امنیتی و استراتژیکی بود. در این پژوهش ضمن بررسی اختلافات سرحدی ایران و عثمانی به شیوه توصیفی– تحلیلی به معرفی و تحلیل نسخه خطی کتابچه دستورالعمل و مسائل سرحدی پرداخته شده است. بر این اساس سوال اصلی این است؛ در کتابچه دستورالعمل، وضعیت سرحدی غرب کشور در اواخر دوره ناصری چگونه است؟ یافته های پژوهش نشان داده است که محتوای این نسخه با توجه به توضیحات داخل متن حاوی اطلاعات امنیتی، جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی جهت حفظ مرزهای غرب کشور در مقابل عثمانی و توصیه هایی جهت حفظ و آبادانی مناطق غرب کشور به حاکم وقت است.
|
|
کلیدواژه
|
ایران، عثمانی، امیرنظام، سرحد، کرمانشاه، کردستان
|
|
آدرس
|
دانشگاه لرستان, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
parvin.rostami@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|