روابط مرزی ایران و عثمانی در دوره‌ی قاجاریه (مورد مطالعه: نوار مرزی سومار)

کرمانشاهان به‌عنوان یکی از ایالات بزرگ و مهم ایران در دوره‌ی قاجاریه با عثمانی‌ دارای مرز مشترک بوده و سومار یکی از توابع کرمانشاهان در این دوره‌ها بوده که به دلیل مرز قرارگرفتن نام آن در اسناد قاجاریه و عثمانی پدیدار شده و مورد مناقشه ایران و عثمانی بوده است، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که چه مسائل و عواملی موجب روابط و مناقشه‌ی ایران و عثمانی در سومار گردیده است؟ نتایج پژوهش بیان‌گر آن است که عبور رودخانه‌ی گنگیر از سومار و وارد شدن آن به خاک مندلی از توابع عثمانی، حاصلخیزی منطقه‌ و وجود نخلستان‌ها و مزارع کشاورزی مردمان سومار و مندلی و نیاز آن‌ها به آب رودخانه‌ی گنگیر، نزدیکی سومار به بغداد، وجود اقوام کردزبان در مندلی که بیشتر از مردم سومار و ایلات پشت‌کوه (ایلام امروزی) و کلهر ساکن کرمانشاهان بوده‌اند و اختلاف بین والیان پشت‌کوه و کرمانشاهان بر سر اداره‌ی سومار و دخالت انگلیسی‌ها در این منطقه از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در روابط ایران و عثمانی در سومار بوده است. تحقیق حاضر، پژوهشی در حیطه ی جغرافیای تاریخی و بر اساس روش تحقیق تاریخی و به‌صورت توصیفی و تحلیلی، به عمل آمده است. در این روش مبنای کار بر استخراج داده ها از منابع اصلی و در مواردی برحسب ضرورت تحقیقات تاریخی صورت می‌پذیرد که پس از گردآوری و پردازش داده ها، در چارچوب رویکرد تحلیلی روند تحولات مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد.