تاثیر شدت و مدت زمان‌ میدان الکترومغناطیسی بر جوانه‌زنی برنج (oryza sativa l) تحت تنش خشکی

آزمایشی در سال 1403 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با متغیرهای شدت و مدت زمان اثر میدان الکترومغناطیسی تحت تنش خشکی با استفاده از پلی‌اتیلن گلیکول (peg6000) روی بذر برنج رقم هاشمی با هدف بررسی تاثیر این متغیرها بر صفات مرتبط با جوانه زنی و فیزیولوژیکی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا اجرا شد. بذور برنج در یک کیسه پلاستیکی تحت میدان‌های مغناطیسی با شدت (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌تسلا)، مدت زمان‌ (30و 60 دقیقه) و سه سطح تنش خشکی (صفر، 3-و 6- بار) با استفاده از پلی‌اتیلن گلیکول تیمار شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان‌داد که میدان مغناطیسی، تنش خشکی و برهم کنش آنها برای اکثر صفات معنی‌دار بود. تنش خشکی سبب افزایش معنی دار محتوای پرولین و مالون دی آلدئید و کاهش کلروفیل aو b شد. بیش ترین مقادیر کلروفیل، سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و طول گیاهچه در شدت میدان 100 میلی‌تسلا و شرایط بدون تنش خشکی به‌دست آمد. همچنین، تیمار با شدت 100 میلی‌تسلا به مدت 60 دقیقه، بهبود قابل‌توجهی در درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و طول گیاهچه در مقایسه با شاهد نشان داد. در مقابل، تیمار با شدت 150 میلی‌تسلا به مدت 60 دقیقه و تنش خشکی 6- بار باعث کاهش تمامی صفات مرتبط با جوانه‌زنی شد. یافته‌ها نشان‌دهنده پتانسیل کاربرد میدان الکترومغناطیسی برای بهبود ویژگی های جوانه زنی و برخی صفات فیزیوژیکی بذر برنج تحت شرایط تنش خشکی تا 6- بار است.

effect of electromagnetic field intensity and duration on germination of rice (oryza sativa l.) under drought stress

an experiment was conducted in 2024 as a factorial in a completely randomized design with the variables of electromagnetic field intensity and duration under drought stress using polyethylene glycol (peg6000) on hashemi variety rice seeds with the aim of investigating the effect of these variables on germination and physiological traits at islamic azad university, astara branch. rice seeds were treated in a plastic bag under magnetic fields with intensities (0, 50, 100 and 150 mt), durations (30 and 60 minutes) and three levels of drought stress (0, -3 and -6 bar) using polyethylene glycol. the results of variance analysis showed that magnetic field, drought stress and their interaction were significant for most traits. drought stress significantly increased proline and malondialdehyde content and decreased chlorophyll a and b. the highest chlorophyll content, germination rate, radicle length, shoot length, and seedling length were obtained at a field intensity of 100 mt and under no drought stress conditions. also, treatment with a field intensity of 100 mt for 60 minutes showed significant improvement in germination percentage and rate, radicle length, shoot length, and seedling length compared to the control. in contrast, treatment with a field intensity of 150 mt for 60 minutes and -6 bar drought stress reduced all germination-related traits. the findings indicate the potential of using electromagnetic fields to improve germination characteristics and some physiological traits of rice seeds under drought stress conditions up to -6 bar.