کاهش اثرات تنش خشکی بر ویژگی‌های جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاه انزروت (astragalus fasciculifolius bioss.) از طریق پرایمینگ بذر

گیاه انزروت یکی از گیاهان مهم دارویی در مناطق سیستان و بلوچستان می باشد و جوانه زنی این گیاه در این منطقه به دلیل حساسیت این گیاه در مرحله جوانه زنی به خشکی با چالش روبرو است. این پژوهش در آزمایشگاه در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار با آرایش فاکتوریل در سال 1402 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح پتانسیل اسمزی (آب مقطر، 2-، 4- و 6- بار) و هشت تیمار پرایمینگ بذر شامل هیدروپرایمینگ، عدم پرایمینگ، پرایمینگ با جیبرلین، سالیسیلیک اسید، نیترات پتاسیم، سولفات روی، هیومیک اسید و نانوذره دی اکسید سیلیسیم بودند. نتایج نشان داد که کاهش پتانسیل اسمزی سبب کاهش طول و وزن گیاهچه، بنیه بذر، درصد و سرعت جوانه زنی و فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز گردید. پرایمینگ بذر، اثرات منفی تنش را بر روی این صفات کاهش داد و سبب بهبود این خصوصیات شد. در بین تیمارهای پرایمینگ بذر، جیبرلین و سولفات روی، بهترین اثربخشی را در بهبود خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه گیاه در شرایط عدم تنش (پتانسیل اسمزی صفر بار) و تنش شدید (پتانسیل اسمزی 6- بار) داشتند. در شرایط تنش خفیف (پتانسیل اسمزی 2- بار)، پیش تیمار بذور با نانوذره دی اکسید سیلیسیم و هیدروپرایمینگ، اثربخشی بهتری در بهبود صفات مورد مطالعه داشتند. از این رو، به نظر می رسد که می توان تیمار پرایمینگ بذور انزروت با این ترکیبات را برای بهبود صفات جوانه زنی و رشد اولیه این گیاه توصیه نمود.

reducing the effects of drought stress on germination characteristics and initial growth of astragalus fasciculifolius bioss. through seed priming

astragalus fasciculifolius bioss. is one of the important medicinal plants in sistan and baluchistan regions, and the germination of this plant in this region faces a challenge due to the sensitivity of this plant to dry conditions in the germination stage. it was carried out in the laboratory in the form of a completely randomized design in three repetitions with a factorial arrangement in 2023. experimental treatments included four levels of osmotic potential (0, -2, -4 and -6 bar) and eight seed priming treatments including hydro-priming, non-priming, priming with gibberellin, salicylic acid, potassium nitrate, zinc sulfate, humic acid and and silicon dioxide nano-particles. the results showed that decrease in osmotic potential caused a decrease in length and weight of seedling, seed vigor, percentage and rate of germination and alpha-amylase enzyme activity. but seed priming reduced the negative effects of stress on these traits and improved these traits. among the seed priming treatments, gibberellin and zinc sulfate had the best effectiveness in improving germination characteristics and early growth of astragalus fasciculifolius bioss. under conditions of no stress (osmotic potential of zero bar) and severe stress (osmotic potential of -6 bar). in mild stress conditions (osmotic potential of -2 bar), seed pre-treatment with silicon dioxide nano-particles and hydro-priming had better effectiveness in improving the studied traits. therefore, it seems that priming treatment of astragalus fasciculifolius bioss. seeds with these compounds can be recommended to improve the germination and early growth characteristics of this plant.