بررسی تنوع مورفولوژیک و برخی از ریز مغذی ‌های میوه بنه (piatacia atlantica) در شرق و مرکز ایران

با توجه به اهمیت گونه بنه (piatacia atlantica desf.)، شناسایی رویشگاه این درخت در مناطق مختلف و بررسی تنوع بین رویشگاه های مختلف می تواند کمک موثری در جلوگیری از تخریب این سرمایه ملی باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی تنوع مورفولوژیکی و برخی از ریز مغذی های فیتوشیمیایی میوه بنه در 11 رویشگاه در منطقه شرقی و مرکزی کشور بود. این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار به اجرا در آمد. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از تحلیل واریانس یکطرفه و مقایسه میانگین ها از آزمون چند دامنه ای دانکن و آنالیز خوشه ای استفاده شد. نتایج نشان داد که در تمامی صفات بررسی شده تفاوت معنی داری در سطح 1 درصد بین نمونه های مورد آزمایش مشاهده گردید. نتایج آنالیز خوشه ای ویژگی های فیزیکی میوه بنه نشان داد که شهرستان های بجستان، نهبندان، قاسم آباد، بردسکن، تایباد، شهربابک، قاین و سربیشه در خوشه یک و شهرستان های خواف، زیرکوه و زاهدان در خوشه دو قرار داشتند. رویشگاه خواف از نظر صفات قطر و وزن میوه و بذر نسبت به سایر رویشگاه ها برتری داشته، رویشگاه های بجستان و تایباد بیشترین میزان ازت، کلسیم و منیزیم و رویشگاه شهر بابک کرمان دارای بیشترین پتاسیم و رویشگاه زیر کوه دارای بیشترین سدیم بود. در مجموع خصوصیات مورفولوژیک و میزان عناصر بنه در شرایط اقلیمی یا ریز اقلیمی رویشگاه مانند بارش، دمای سالیانه، طول و عرض جغرافیایی و طول فصل خشک متفاوت می باشد.

investigation of morphological diversity and some micro nutrients of piatacia atlantica desf. fruit in east and centre of iran

according to the importance of pistachio atlantica, identifying the site of this species and examining the environmental conditions of its growing areas can be an effective assist in preventing the destruction of this national asset. therefore, the aim of this study was to investigate the morphological and micro nutrients diversity of 11 habitats in the eastern and central regions of the country. the research was performed in a randomized complete block design with three replications. for statistical analysis, clustre analysis, one way analysis of variance and comparison of means was used by duncan’s multiple range test at 1% probability level. the results indicated there was a significant difference at the level of 1% between the tested samples. the results of cluster analysis of morphological characteristics of fruits illustrated that bajestan, nehbandan, qasemabad, bardaskan, taybad, shahrbabak, ghaen and sarbisheh habitates were in cluster 1, and khaf, zirkouh, and zahedan cities were in cluster 2, and have similar characteristics. khaf habitat is superior to other habitats in terms of diameter and weight of fruits and seeds. the habitats of bajestan and taybad had the highest amount of nitrogen, calcium and magnesium and the habitat of shahr e babak had the highest potassium and the habitat zirkouh had the highest sodium. in general, the morphological characteristics and the amount of micro nutrients in climatic or micro climatic conditions of such as precipitation, annual temperature, latitude and longitude and the length of the dry season are different.