راهبردهای تلفیقی سلامت بذر برای پیشگیری از دژنراسیون بذر

مواد تکثیری سالم و اصیل از مهم ترین نهاده ها برای تولید سالم و مقرون به صرفه محصولات کشاورزی هستند. با توجه به نوع میزبان، گونه / نژاد بیمارگر یا آفت، شرایط محیطی و ... بذر ناقل بسیاری از بیمارگرها و آفات کشاورزی به نسل بعد محسوب می شود. اهمیت این موضوع به ویژه در مورد مواد تکثیری غیرجنسی به دلیل انتقال کامل بیمارگرهای موجود در گیاهان مادری به نتاج و تجمع آن ها در طی کشت های متوالی در صورت استفاده از بذور غیر رسمی/گواهی نشده  نمود بیش تری دارد. در گیاهانی که به صورت غیرجنسی تکثیر می یابند، استفاده مداوم از مواد تکثیری سال های گذشته برای کشت، تجمع آفات و بیمارگرها را در پی دارد که نتیجه آن کاهش مستمر کمیت، کیفیت و بازارپسندی محصول است. این پدیده که دژنراسیون بذر (ماده تکثیری) نام دارد، در گیاهانی که از طریق غده، پیاز و ریزوم تکثیر می یابند، نمود بارزتری دارد. دژنراسیون بذر عموما در مناطقی اتفاق می افتد که تولیدکنندگان به هر دلیل به مواد تکثیری سالم و گواهی شده دسترسی نداشته و مجبور به استفاده از محصول زراعی سال قبل یا بذور غیر رسمی به عنوان ماده تکثیری هستند. به دلیل تاثیر فاکتورهای مختلف زراعی، بیولوژیک و محیطی در بروز دژنراسیون مواد تکثیری، کنترل تلفیقی که تاثیر این قبیل فاکتورها را به حداقل برساند، برای پیشگیری یا کاهش اثر این پدیده نیاز است. در مقاله حاضر به جزئیات پدیده دژنراسیون در مواد تکثیری، فاکتورهای مختلف تاثیرگذار بر بروز این پدیده و نیز روش های تلفیقی در پیشگیری از آن پرداخته می شود.

Review paper: Integrated seed health strategy to prevent seed degeneration

Truetotype and pathogenfree plant propagating materials are among the most necessary inputs to achieve sustainable agriculture. Some of plant pathogens and pests are transmitted via true seeds to the next generations in certain circumstances but all are transmitted through vegetative plant propagating materials. Using informal propagating materials and successive cycles of vegetative propagation has caused accumulation of pathogens and pests specifically in plants propagated by means of tubers, corms and rhizomes. This, in turn, has resulted in crop yield reduction in quantitative, qualitative and salability points of view. This phenomenon called seed degeneration and is very common in regions where farmers, for any reason (s), use informal seeds produced onfarm or acquired from markets. Several factors including climate, life cycles of pathogens and pests and their relation with other entities and environment influence seed degeneration. The present article focuses on details of seed degeneration, related factors and finally on integrated strategy based on these factors to prevent/mitigate this phenomenon.