مطالعه میزان انتقال مجدد ماده خشک و فتوسنتز جاری در اندازه‌های متفاوت بذر چهار رقم گندم (triticum aestivum l.) در اقلیم رشت

به منظور بررسی اثر اندازه بذر بر روند تولید و تجمع ماده خشک و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به دانه در چهار رقم گندم نان، آزمایشی در پاییز سال زراعی 92-1391 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار های مورد بررسی در این تحقیق شامل اندازه قطر بذر در چهار سطح (2.25 تا 2.50 میلی متر،2.50 تا 2.75 میلی متر، 2.75 تا سه میلی متر و بزرگ تر از سه میلی متر) و رقم (کوهدشت، مغان3، مروارید و ژنوتیپ بومی) بودند. نتایج نشان داد رقم تاثیر معنی داری بر میزان فتوسنتز جاری، سرعت تشکیل عملکرد و عملکرد دانه داشت. اندازه بذر تاثیر معنی داری بر میزان انتقال مجدد ماده خشک، کارایی انتقال مجدد، سهم انتقال مجدد، سهم فتوسنتز جاری، سرعت تشکیل عملکرد دانه، سرعت تشکیل عملکرد زیستی، عملکرد زیستی و عملکرد دانه داشت. بذر های با اندازه بزرگ تر از سه میلی متر بیش ترین میزان انتقال مجدد ماده خشک (345.17 گرم در متر مربع)، کارایی انتقال مجدد (32.28 درصد) و سهم انتقال مجدد (68.53 درصد) را به خود اختصاص دادند، در حالی که بذر های با اندازه 2.25 تا 2.5 میلی متر بیش ترین میزان سهم فتوسنتز جاری (55.5 درصد) را داشتند. رقم مروارید و بذر های با اندازه 2.25 تا 2.5 میلی متر کم ترین مقدار سرعت تشکیل عملکرد زیستی (60.41 کیلو گرم در هکتار در روز)، عملکرد زیستی (10542 کیلو گرم در هکتار)، سرعت تشکیل دانه (17.77 کیلو گرم در هکتار در روز) و عملکرد دانه (3101.3 کیلو گرم در هکتار) را به خود اختصاص دادند. اثر متقابل تیمار های آزمایشی در هیچ یک از صفات معنی دار نبود. بنابراین، ژنوتیپ بومی و اندازه بذر 2.75 تا سه میلی متر، به علت توزیع بهتر مواد فتوسنتزی، از نظر صفات مهم عملکردی مناسب تر بودند.