مقاله مروری: تحلیلی بر تلفات بذری در سامانه های فرآوری و تولید بذر گندم

یکی  از مراحل حایز  اهمیت در چرخه تولید محصول استراتژیک گندم مرحله فرآوری یا به اصطلاح بوجاری بذرمی باشد. بررسی های انجام شده نشان می دهد که همه ساله حدود ١٥درصد از بذر گندم تولید شده در مراحل برداشت، حمل و نقل و فرآوری بذر در کارخانه ها از دست می رود. بیش  از نیمی از این ضایعات در کارخانه های  فرآوری بذر گندم اتفاق میافتد  که بخشی ازآن با رعایت نکات فنی قابل کنترل می باشند. در این مقاله به تحلیل وضعیت مراحل فرآوری بذر گندم و نقاط بحرانی در کارخانه های فرآوری بذر گندم در سه استان تهران، البرز و قزوین پرداخته شده و با استفاده از نمودارعلت و معلول(ایشی کاوا)و ماتریس ارتباطات،عوامل  تاثیرگذاربر بروز تلفات بذر گندم بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان داد  که علی رغم دستیابی به خلوص فیزیکی بالای ٩٨درصد و قوه نامه بیشتر از ٨٨درصد در خروجی اصلی خط فرآوری بذر، بذور تلف شده در ضایعات  مراحل مختلف فرایند فرآوری بسیار قابل توجه بوده و درهر کارخانه  به طور متوسط  حدود ٤٠تا  ٥٠درصد  از ضایعات خط  تولید حاوی بذر  سالم بود.دمقدار بذر تلف شده در ضایعات برخی از مراحل فراوری نظیر  جوگیری و جداسازی سنگ ریزه در میز گراویتی بسیار بالا بوده و به بیش  از٩٠درصد هم  رسید. خوراکدهی  زیاد  به خط  فرآوری، عدم رعایت تنظیمات و فقدان دانش کافی اپراتورها در مورد به کارگیری دستگاه هااز جمله عوامل اثر گذار در قرارگیری بذرهای سالم در ضایعات ماشین می باشد. علاوه بر آن برخی از ماشین های مورد استفاده در خط فرآوری بذر گندم از سابقه بیش از ١٥تا ٢٠سال برخوردار بوده و به دلیل استهلاک و فرسودگی قابلیت استفاده از ظرفیت اسمی و تنظیم مناسب را ندارند