شبیه‌سازی عددی شکست سد و پهنه‌بندی سیلاب به منظور استفاده در تهیه برنامه واکنش سریع (مطالعه موردی: سد شهرچای ارومیه)

در کنار منافع قابل توجه ساخت سدها، شکست سد به عنوان یک حادثه با مخاطرات فوق العاده تلقی شده و مطالعه آن در تحقیقاتدانشگاهی، برنامه ریزی دولت و سرمایه گذاری در پایاب سدها اهمیت به سزایی دارد. در پژوهش حاضر ضمن تبیین اهمیت مساله، مکانیسم و علل شکست سدها، تحلیل حوادث نسبت به مناطق جغرافیائی بر حسب سن و نوع سد، روش‌های تحلیل معادلات حاکم بر جریان‌های غیردائمی با استفاده از مدل‌های ریاضی ارائه شده است. بدین منظور، در ابتدا هیدروگراف خروجی از ساختگاه سد شهرچای با استفاده از مدل breach و تحت سناریوی شکست فرضی روگذری جریان استخراج شده و سپس نسبت به تدوین، توسعه و کالیبره نمودن مدل ریاضی hecras جهت تحلیل مساله شکست سد به کمک سیستم‌های پردازشی قوی اقدام گردیده ‌است. متعاقب آن با استفاده از امکانات و ابزار ‌gis، پهنه‌بندی سیلاب ناشی از شکست ‌سد در اثر پدیده‌ی روگذری که از عوامل اصلی ایجاد شکاف و شکست در سدهای خاکی محسوب می‌شود، استخراج و نقشه‌ مناطق سیل‌گیر پایاب مشخص گردیده است. نتیجه مطالعات حاکی از آن است که با توجه به جنس سد و مکانیسم شکست بررسی شده در سناریوی شکست فرسایشی تحت اثر روگذری، با توجه به وضعیت ژئومورفولوژیکی و توپو‌گرافی دره میزبان در پایین‌دست سد، قسمت اعظم روستاها و اراضی کشاورزی در معرض استغراق کامل قرار می‌گیرند.