بررسی اثرات شیب کف مخزن سد بر خصوصیات سیلاب ناشی از شکست سد در حالت بستر خشک پایین‌دست آن

فرو ریختن ناگهانی یک سد که در پشت آن مقادیر عظیمی آب نگهداری می‌شود، باعث می‌گردد که به تاسیسات پایین‌دست از قبیل نیروگاه‌ها، مناطق مسکونی، تاسیسات شهری و تاسیسات کشاورزی و غیره خسارات مالی وارد شود. در صورتیکه در پایین‌دست سد، مناطق مسکونی وجود داشته باشد، علاوه بر خسارات مالی، خسارات جانی نیز به بار می‌آید. هدف این مطالعه، بررسی عددی تاثیر همزمان شکل هندسی مخزن در پلان و شیب کف آن بر روی الگو و چگونگی حرکت موج سیلابی ناشی از شکست سد می‌باشد. بستر پایین‌دست دریچه بصورت خشک در نظر گرفته شده است. خصوصیات جریان ناشی از شکست سد در دو مخزن با شکل‌های هندسی طویل و عریض و شیب‌های کف‌ 2%، 3.5% و 5% مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. مدل‌سازی‌های انجام شده به صورت سه بعدی و با استفاده از نرم‌افزار flow3d صورت پذیرفته است. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که در مخزن عریض با افزایش شیب کف مخزن، تراز سطح آب در پایین‌دست و بالادست سد تفاوت چندانی نمی‌کند ولی نوسانات شدید سطح آب در مخزن عریض در تمامی شیب‌ها در پایین‌دست دریچه مشاهده می‌شود. دلیل این نوسانات می‌تواند ناشی از شکل مخزن باشد. در مخزن طویل و در نقاط بالادست دریچه، با افزایش شیب کف مخزن تراز سطح آب در حال کاهش بوده و کمترین تراز سطح آب برای شیب کف 5% حاصل شده است. در نقاط پایین دست دریچه در مخزن طویل، با افرایش شیب کف مخزن، تراز سطح آب در حال کاهش بوده و با گذشت زمان و در حدود هفت ثانیه بعد از باز شدن دریچه، افت تراز سطح آب برای شیب‌های 3.5% و 5% بیشتر از شیب‌های دیگر اتفاق افتاده است.