شناسایی و اولویت ‌بندی ریسک‌های سیستم تامین و توزیع آب: با رویکرد ترکیبی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تودیم توسعه‌یافته (موردی:شهرستان قزوین)

زمینه و هدف: با گرم شدن سراسری کره زمین بر اثر عواملی چون تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف سوخت های فسیلی و در پی آن کاهش منابع آبی در دسترس، مسئله تامین آب سالم و ایمن بیش از پیش مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. یکی از پر چالش ترین موضوع ها در این زمینه برای کشورها، موضوع مربوط به سلامت و بهداشت عمومی است. تامین کنندگان آب باید از تمام ریسک هایی که در این زمینه وجود دارد، آگاهی داشته باشند و بر اساس اولویت بندی درصدد بر طرف کردن آن باشند. در این پژوهش به بررسی و اولویت بندی ریسک ها در سیستم تامین و توزیع آب پرداخته شده است.روش: در این پژوهش، ابتدا با استفاده از ادبیات تحقیق و نظر کارشناسان خبره، ریسک های تاثیرگذار و معیارهای اندازه گیری این ریسک ها تعیین شده است. سپس به وسیله روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی اهمیت معیارها محاسبه شده است. در انتها با روش تودیم (مخفف تصمیم گیری چند معیاره و تعاملی در زبان پرتغالی) توسعه یافته ریسک ها با توجه به اوزان و اهمیتشان رتبه بندی شده اند.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد معیارهای تلفات بالقوه اقتصادی و آمادگی ظرفیت برگشت پذیری، دارای تاثیر بیشتری برای ارزیابی ریسک ها است؛ در حالی که آمادگی اثربخش بحران و احتمال رخداد مخاطره، دارای تاثیر کمتری نسبت به سایر معیارها برای تحلیل ریسک ها است. در نهایت بر اساس اهمیت معیارها، ریسک های تخلیه مواد صنعتی به آب و نفوذ آب زیرزمینی به داخل شبکه از اهمیت بالاتری برخوردار بوده، همچنین ریسک های رخداد تغییر شدید اقلیمی و نوسانات مصرفی از اهمیت کمتری برخوردار هستند.نتایج: بر اساس یافته ها، عواملی همچون تلفات بالقوه اقتصادی و آمادگی ظرفیت برگشت پذیر و ریسک هایی همچون ریسک های نفوذ آب زیرزمینی به داخل شبکه و پدیده فرونشست خاک دارای اهمیت بالایی در مدیریت ریسک است. با توجه به اینکه ریسک های موجود در سیستم تامین و توزیع آب، نقش پر رنگی در تصمیم های مدیران ایفا می کند، یافته های پژوهش مورد مطالعه می تواند کمک شایانی به اتخاذ راهکارهای صحیح برای مقابله با این ریسک ها بکند.

Identification and prioritization the risks of water supply and distribution system with a hybrid approach of AHP and extended TODIM (Case study: Qazvin)

Background and objective: Healthy water supply is an interesting issue to researches since global warming of the earth due to factors such as climate changes and increasing fossil fuel consumption consequently reduce available water resources. One of the most challenging issues in this field is health and public health in countries. Water suppliers should aware of all risks evolved in this regard and tries to resolve them by prioritizing. This study considers risk priority in the water supply and distribution system.Method: This study used experts rsquo; research and views, effective risks and their measurements. Then, by means of the hierarchical analysis process, the significance of the standards has been calculated. Finally, the risks are categorized based on their importance by using TEDIM method (abbr. of multicriteria and interactive decision making in Portuguese).Findings: The study results showed that the potential economic loses and refundable capabilities have the most impact on risks assessing; while being ready in crisis and probability of a risk occurrence have less impact than other standards to risks analysis.Finally, according to criteria importance, the risks of industrial material discharges to water and underground water infiltration to networ have the most importance, while severe climate changes and consumption fluctuation risks have less importance.Results: Findings showed that factors such as potential economic losses and refundable capabilities, as well as underground water infiltration into network and soil subsidence have the most importance in risk management. Since the risks in water supply and distribution systems play a significant role in managers rsquo; decisions, findings of the study may help to take best decisions to confront the risks.