برنامه‌ریزی راهبردی مقابله با وقوع سیلاب با تکنیک سوات نمونه موردی: محدوده مرکزی شهرستان‌های تهران و کرج

زمینه و هدف: در بسیاری از مناطق جهان، سوانحی نظیر سیلاب ها باعث مرگ بسیاری از انسان ها و خسارات گسترده ای می شوند. در کشور ایران، اثرات سوء ناشی از وقوع سیل، کمتر از زلزله نبوده و عدم توجه به آن، خسارات جانی و مالی بسیاری بر جای می گذارد. در میان دلایل و ریشه های رخداد سیلاب، یکی از رایج ترین این دلایل، بارش است. به بیان دیگر، اگرچه در بسیاری از شهرهای ایران میزان بارندگی کم است، اما اغلب، بیشتر بارندگی سالانه در یک شبانه روز رخ می دهد. این عامل مهم به همراه شکل گیری بسیاری از شهرهای ایران در دامنه ها و شیب ها باعث شده است بروز سیلاب، یکی از نگرانی های عمده تقریباً در تمام فصول سال باشد. به نظر می رسد در میان شهرهای ایران، بررسی وقوع سیل ناشی از بارش در تهران به عنوان پایتخت و یکی از کلان شهرهای ایران از ضروریات باشد.روش: مقاله مورد نظر سعی بر آن دارد تا با به کارگیری روش پژوهش توصیفی تحلیلی، به اهداف مقابله، به حداقل رساندن تلفات جانی و خسارات مالی، برقراری ایمنی و به حداقل رساندن احتمال وقوع سیل ناشی از بارش، به ویژه در بخش های مرکزی استان تهران که در برابر مخاطره سیلاب آسیب پذیرتر هستند، بپردازد. بدین منظور نقشه های مورد نیاز در نرم افزار آرک جی آی اس تهیه شده و داده ها از طریق مطالعه اسناد، کتب، رسالات و مقالات، گردآوری شدند. سپس با توجه به نقشه خطر، محدوده بحرانی در مقابل مخاطره سیل ناشی از بارش، به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد.یافته ها: در ادامه، جدول سوات با توجه به موضوع پژوهش، تدوین شده و نمودارهای تحلیلی سوات از جمله نمودارهای تبدیل و انطباق و همچنین محور مختصات ترسیم شدند. این پژوهش نتیجه می گیرد که ابنیه نیمه شرقی محدوده، می بایست در اولویت مقاوم سازی قرار گیرند. در بخش های غربی محدوده، تاسیسات از آسیب پذیری بالایی برخوردارند. خطوط نیرو در بخش های شمالی و شمال شرقی محدوده، می بایست مورد بررسی و نظارت مستمر قرار گیرند. ایستگاه های گاز در نیمه شرقی محدوده، دارای خطر بالا و احتمال انفجار در شرایط رخداد مخاطره هستند. خطوط انتقال نفت، در بخش های مرکزی، جنوبی و شمال شرقی محدوده، آسیب پذیر هستند.نتیجه گیری: این مقاله، جایگزینی انرژی های فسیلی را با انرژی های سبز، به ویژه در بخش های مرکزی، جنوبی و شمال شرقی توصیه می نماید. سرمایه ها و دارایی ها به ویژه در نیمه شرقی محدوده در معرض خطر می باشند. همچنین در نظر گرفتن مکان هایی جهت دپوی نخاله های سیل در نیمه شرقی محدوده توصیه می شود.