کاربرد آینده پژوهی در مدیریت ریسک زلزله با تقسیم دوره بازگشت به انواع آینده (مطالعه موردی :زلزله شهر ری)

زمینه و هدف: استفاده از روش های آینده پژوهی می تواند یکی از بهترین فن های مدیریت بهینه ، در آینده ای باشد که ممکن است در آن هر لحظه بحرانی رخ دهد. در این راستا به منظور کاهش خسارات و تلفات ناشی از وقوع زلزله با کمک علم آینده پژوهی به کسب آمادگی لازم جهت مقابله با زلزله پرداخت می شود. تحقیق حاضر با هدف برقراری ارتباط منطقی و کاربردی بین انواع آینده در علم آینده پژوهی و دوره بازگشت بلایا در مدیریت بحران سعی در کاهش آثار زلزله دارد.روش: این پژوهش از نوع مقایسه ای می باشد که برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در پژوهش حاضر ابتدا علم آینده پژوهی مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد و توجه اصلی معطوف به انواع آینده در آن است. از طرف دیگر مباحث اصولی مدیریت بحران بلایای طبیعی مورد بررسی واقع می شود.یافته: برای نوع آینده زلزله بر حسب مدت زمان مانده به اتمام دوره بازگشت بیش از 50 سال، نوع آینده تعریف نشده و برحسب احتمال وقوع از نوع ممکن می باشد. همچنین اگر 50 تا 20 سال مانده باشد نوع آینده بلند مدت، اگر 20 تا 5 سال مانده باشد میان مدت، اگر 5 تا 1 سال مانده باشد نوع آینده کوتاه مدت و اگر حداکثر یک سال مانده باشد آینده نزدیک و بر حسب احتمال وقوع در تمام حالات قبل از نوع محتمل می باشد و پس از گذشت دوره بازگشت (پسابازگشت) نوع آینده آن نزدیک و احتمال وقوع حتمی است که منطقه شهر ری در این دوره قرار دارد. نتیجه گیری: برای برقراری ارتباط منطقی بین انواع آینده در علم آینده پژوهی و دوره بازگشت بلایا در مدیریت بحران سه حالت مختلف در نظر گرفته شد. این سه حالت برحسب اینکه بیش یا کمتر از 50 سال به اتمام دوره بازگشت مانده باشد و دوره پسابازگشت تعریف شده اند. در مطالعه موردی زلزله شهر تهران یا همان زلزله ری، آینده در بازه پسابازگشت و از نوع نزدیک و حتمی تلقی گردیده و لذا باید با این باور که هر لحظه ممکن است بلیه به وقوع پیوندد برای برنامه ریزی های همان سال اقدامات مدیریتی را تدارک دید و این امر هر سال به همین صورت ادامه پیدا کرده و فقط داده و اطلاعات مربوطه سال به سال روزآمد می شوند. در پسابازگشت تمرکز مدیریت بر آمادگی برای مقابله شامل اقدامات فوری، اضطراری و عملیات امداد و نجات است.