بازسازی بهینه تر از پیش؛ نگرش راهبردی به بازسازی پس از سانحه به عنوان فرصتی برای توسعه

زمینه و هدف: یکی از راهبردهای برنامه های بازسازی پس از سانحه بهره گیری از فرصت ایجاد شده در جهت ارتقاء تاب آوری کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی جامعه می باشد. این راهبرد پس از سونامی اقیانوس هند در سال 2004 با مفهوم بازسازی بهینه تر از پیش ارائه می شود و بر ضرورت ارتقاء شرایط جامعه آسیب دیده در فرایند بازتوانی اشاره دارد.روش: این مقاله با هدف تدوین چارچوب عملی بازسازی بهینه تر از پیش جامعه پس از سانحه، از طریق مرور مطالعات و پژوهش های مرتبط به تحلیل مفاهیم بازتوانی؛ آسیب پذیری؛ و تاب آوری می پردازد و در نهایت دستورالعمل های موجود را در این زمینه ارائه می دهد. این مطالعه با استفاده از مطالعات کتابخانه ای به عنوان ابزار تحقیق و بهره گیری از تحلیل موضوعی به عنوان روش تجزیه و تحلیل به انجام رسیده است.یافته ها: از تحلیل دستورالعمل های موجود 9 اصل بازسازی بهینه تر از پیش استخراج شده است که در قالب 3 مقوله اصلی کاهش ریسک؛ بازتوانی جامعه؛ و اجراء دسته بندی شده اند. اصول و مقولات استخراج شده می توانند در تدوین یک چارچوب جامع برای بازسازی بهینه تر از پیش جهت ارائه راه حل هایی در شرایط پیچیده پس از سوانح به سوی بازسازی تاب آور مورد استفاده قرار گیرند.نتیجه گیری:مطالعه حاضر با بررسی دستورالعمل های موجود در زمینه بازسازی بهینه تر از پیش جوامع و ایجاد اشتراکات میان آن ها چارچوبی را ارائه می دهد که حاصل تجمیع نظرات موجود بوده و شامل 3 محور کاهش ریسک؛ بازتوانی جامعه؛ و اجراء می باشد. همچنین 9 معیار شامل برآورد خطر سوانح آتی و ارتقا آمادگی، ارتقاء کدهای ساختمانی و تکنولوژی ساخت، برنامه ریزی کاربری زمین، توافق اجتماعی و مشارکت مردمی، بازتوانی اجتماعی، بازتوانی اقتصادی، طراحی سازمانی، ملاحظات قانونی، مدیریت منابع و دانش در ذیل محورهای مذکور قرار می گیرند. در نهایت تاکید می شود، با توجه به شرایط متفاوت جوامع، اجرای هریک از اصول مذکور با موانعی چون توان پذیری، محدودیت های زمانی، و سنت های محلی مواجه می باشد که به منظور امکان پذیری این اصول می بایست راهکارهای مقابله با به حداقل رساندن موانع مورد بررسی قرار گیرد.

Build Back Better: Strategic approach to post-disaster reconstruction as an opportunity for development

Background and Objective: One of the strategies of postdisaster recovery programs has been taking advantage of the opportunity to enhance the community physical, social, economic and environmental resiliency. This strategy is known as the concept of ldquo;Build Back Better rdquo; after the Indian Ocean tsunami in 2004 and refers the need to improve the conditions of affected communities in the recovery process.Method: This study aims to build a practical framework for the concept of ldquo;build back better rdquo; after disaster, explains it through analyzing the concepts of recovery, vulnerability and resiliency. Therefore, it reviews the existing guidelines in related studies for extraction and classification the ldquo;BBB rdquo; principles. The In this study the library studies were used as a research tolls and the thematic analysis was used as a method of analysis.Findings: 9 principles on the concept of ldquo;build back better rdquo; were extracted by analyzing the existing guidelines and were classified in the form of three main categories of risk reduction, community recovery, and implementation. These principles and categories can be used to establish a comprehensive framework to ldquo;build back better rdquo; to provide solutions for complex situations after disasters.Conclusion: This study investigated the existing guidelines in the field of ldquo;BBB rdquo; and tried to create a comprehensive framework through the integration of existing comments and create commonalities between them. This framework includes 3 categories and 9 subcategories. Main categories are risk reduction, community recovery, and implementation; subcategories include estimation of future disaster risk, enhancing the building codes and construction technology, land use planning, community consultation and participation, social recovery, economic recovery, organisational design, legal consideration, management of knowledge and resources.Finally emphasis is, according to the different circumstances of communities, implementing the abovementioned principles is facing to limitations such as affordability, time constraints, and local traditions. Therefore the coping solutions must be examined to make possible these principles.