چارچوبی برای تدوین برنامه‌های راهبردی مدیریت بحران در سطوح ملی و منطقه‌ای

زمینه و هدف. پیامدهای ناگوار انسانی و خسارات سنگین اقتصادی ناشی از بحران های طبیعی و دست ساز بشر و نیاز به تخصیص حجم زیادی از منابع و فعالیت های کشور در زمان بحران، تمرکز برنامه ریزی را از مرحله مقابله به مراحل قبلی، مانند آمادگی و پیشگیری سوق داده و همین عامل باعث شده که در سال های اخیر به تدوین برنامه های راهبردی مدیریت بحران در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و محلی توجه ویژه ای شود. جدید بودن این موضوع در کنار ابعاد گسترده تخصصی مدیریت بحران، سبب شد که در این مطالعه الگوی جامع روش شناختی برای تدوین برنامه راهبردی مدیریت بحران در سطوح ملی و منطقه ای ارائه شود.روش. در این مطالعه مروری با مقایسه روش تدوین اسناد راهبردی در سه کشور امریکا، ژاپن و ترکیه، الگوی آژانس مدیریت بحران فدرال امریکا (fema) به عنوان مبنا انتخاب و با تلفیق اسناد موجود، چارچوب نهایی ارائه و سپس به عنوان یک نمونه موردی، سطح پوشش چارچوب ارائه شده با سرفصل های خدمات پژوهشی برنامه مدیریت بحران بافت فرسوده شهر تهران بررسی شده است.یافته ها. چارچوب ارائه شده در چهار مرحله پیش برنامه ریزی، مرحله شناخت شامل تعیین موقعیت و ارزیابی ریسک و تحلیل سوات، مرحله تدوین راهبرد شامل تعیین اهداف، اقدامات، راهبردها و مستندسازی و مرحله اجرای برنامه ارائه و در هر مرحله، فعالیت های لازم تشریح شده است.نتیجه گیری: بررسی اسناد راهبردی سه کشور موردمطالعه نشان داد که الگوی فما علاوه بر جامع بودن، در تعریف روش و ابزار نسبت به الگوی کشورهای ژاپن و ترکیه برتری دارد. بااین وجود می توان با افزودن بخش های فنی و ارائه کار برگ های ویژه هر مرحله بر اساس شرایط خاص کشور، الگویی کامل تر ارائه نمود. بررسی شکلی انطباق چارچوب ارائه شده با درخواست ارائه پیشنهاد تدوین برنامه مدیریت بحران بافت فرسوده شهر تهران نشان می دهد که الگوی پیشنهادی ضمن پوشش شرح خدمات درخواستی، دامنه گسترده تری را دربرمی گیرد.نوع مقاله. مقاله مروری

A Framework for the Formulation of Disaster Management Strategic Plans at National and Regional Levels

Background and objectives: The human adverse consequences and economic heavy losses caused by natural and manmade disasters and the need to allocate large amounts of country resources and activities in the times of disasters, have led the focus of planning from the response phase to earlier phases such as preparation and prevention. This factor, in recent years, has caused to be paid special attention to disaster management, strategic plans at different levels of national, regional and local. Being new to this subject, along with extensive dimensions of disaster management, led to provide a methodological comprehensive model for developing a disaster management strategic plan at national and regional levels.Method: In this review study, with comparison of methods of developing strategic documents in three countries (USA, Japan and Turkey), the model of the Federal Emergency Management Agency (FEMA) was selected as the basis and by combining of existing documents the final framework was presented and then as a case study the coverage level of provided framework has been investigated with headings of research services of the disaster management program of the worn texture of Tehran.Findings: The presented framework is provided in four steps such as preprograming step, recognition step that includes positioning, risk assessment and SWOT analysis; the strategy development step that includes setting goals, actions, strategies and documentation; and program implementation as the final step. In all the above mentioned steps, any necessary actions have been described.Conclusion: Reviewing strategic documents of three studied countries showed that the FEMA pattern in addition to comprehensiveness is superior in defining methods and tools to Japan and Turkey. However, a more complete model could be provided by adding the technical parts and providing special worksheets of each step based on the specific circumstances of the country. Checking the form of providing a compliance framework with RFP of developing programs of disaster management of Tehran worn textures show that the proposed model addition to covering requested services, involves the broader range.Article type: Review paper