شناسایی استراتژی‌های مدیریت بحران کسب‌وکارهای کوچک فعال در صنعت مواد غذایی ایران در دوران همه‌گیری کووید‌‌19 با رویکرد آمیخته

زمینه و هدف با فراگیر شدن کووید19 در سال‌های اخیر، صنایع بی‌شماری در جهان درگیر بحرانی بی‌سابقه شده‌اند. کسب‌وکارها به‌منظور حفظ بقا و موقعیت رقابتی خود هم‌زمان با کاهش نرخ رشد اقتصادی، ناچار به ایجاد تغییرات اساسی در استراتژی‌های خود شدند. شناسایی هوشمندانه استراتژی‌های مدیریت بحران، به‌ویژه در صنعت غذایی که صنعتی استراتژیک به شمار می‌آید، راهگشای تصمیمات کارا و اثربخش خواهد بود. ازاین‌رو، هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی استراتژی‌های مدیریت بحران کسب‌و‌کارهای کوچک فعال در صنعت مواد غذایی ایران در دوران همه‌گیری کووید19 با رویکرد آمیخته است. روش پارادایم به‌کار‌رفته در پژوهش حاضر، عمل‌گرا، رویکرد به‌کار‌رفته، آمیخته از نوع اکتشافی و استراتژی به‌کار‌رفته در بخش کیفی، تحلیل تم و در بخش کمی، توصیفی‌پیمایشی بوده است. جامعه بخش کیفی متشکل از خبرگان موضوع بوده که مصاحبه با آن‌ها تا رسیدن به اشباع نظری (تعداد 15 مصاحبه) ادامه یافت. جامعه آماری بخش کمی نیز متشکل از 314 نفر از روسا، سرپرستان، مدیران ارشد و میانی سازمان‌های فعال در حوزه تولید مواد غذایی در ایران بوده‌اند. روش نمونه‌گیری در بخش کیفی به‌صورت هدفمند قضاوتی و گلوله برفی و در بخش کمی به‌صورت تصادفی خوشه‌ای صورت پذیرفت.یافته ها در بخش کیفی، تعداد 10 استراتژی مدیریت بحران در 3 دسته کلی استراتژی‌های بحران، استراتژی‌های بقا و استراتژی‌های تاب‌آوری به همراه زیرمجموعه‌های مرتبط شناسایی شد. استراتژی‌های کاهشی، یکپارچگی و ارتباط و توسعه و استقامت برای استراتژی‌های بحران شناسایی و ارائه شد. همچنین، پیگیری رقبا، آماده‌سازی زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی و جهت‌گیری استراتژیک برای استراتژی‌های بقا و در‌نهایت، استراتژی‌های کار، مالی، بازاریابی و توانمندسازی منابع انسانی برای استراتژی‌های تاب‌آوری، شناسایی و ارائه شده است. در بخش کمی، پرسش‌نامه متشکل از استراتژی‌ها مورد تحلیل عاملی تاییدی قرار گرفت که در‌نتیجه آن تمام سوالات تایید شدند. جست‌وجوی محققان پژوهش حاضر در پایگاه‌های معتبر داخلی نشان داد پژوهشی که به شناسایی استراتژی‌های مدیریت بحران کسب‌و‌کارهای کوچک فعال در صنعت مواد غذایی ایران در دوران همه‌گیری کووید19 با رویکرد آمیخته پرداخته باشد، یافت نشد. بنابراین نوآوری پژوهش حاضر از 3 جهت قابل‌بررسی است: اول، پژوهش حاضر به شناسایی استراتژی‌های مدیریت بحران کسب‌و‌کارهای کوچک در دوران همه‌گیری کووید19 پرداخته است. دوم، به شناسایی استراتژی‌های مدیریت بحران در صنعت مواد غذایی ایران در دوران همه‌گیری کووید19 پرداخته شده است. سوم، 3 نوع استراتژی بحران، تاب‌آوری و بقا به همراه زیرمجموعه‌های آن‌ها شناسایی شده است، در‌حالی‌که تاکنون این استراتژی‌ها به‌صورت جامع در پژوهشی شناسایی و ارائه نشده است.نتیجه گیری مواجهه هوشمندانه با بحران در محیط پیچیده صنایع، نیازمند درک و تحلیل درست شرایط و یافتن استراتژی‌های اثربخش است. به‌خصوص مدیران کشور به علت دگرگونی‌های سریع جهانی، منطقه‌ای و پیشامدهای داخلی، با عدم قطعیت‌های شدیدی مواجه‌اند. شناسایی هوشمندانه استراتژی‌های مدیریت بحران، به‌ویژه در صنعت غذایی که صنعتی استراتژیک به شمار می‌آید، راهگشای تصمیمات موثر خواهد بود.

crisis management strategies of small businesses in the food industry in iran during the covid-19 pandemic

background and objective the covid-19 pandemic caused an unprecedented shock to many industries in the world, including food industries. they were forced to make fundamental changes in their business strategies to maintain their survival and competitive position. the identification of these crisis management strategies can be useful for making efficient and effective decisions in the future. therefore, this study aims to identify crisis management strategies of small businesses active in the food industry in iran during the covid-19 pandemic.method this is a descriptive-survey mixed-method study. in the qualitative phase, participants were 15 experts who underwent interviews continued until reaching theoretical data saturation. they were selected using a snowball sampling method. in the quantitative phase, participants were 314 supervisors and senior and middle-level managers of organizations active in food production in iran, who were selected using a cluster random sampling method. they completed a researcher-made questionnaire.results ten crisis management strategies in three general categories of crisis strategies, survival strategies, and resilience strategies were identified. crisis strategies included “reduction”, “integration and communication”, and “development and endurance”. survival strategies were “chasing after competitors”, “infrastructure preparation”, and “strategic planning and orientation”. resilience strategies were “work-related”, “financial”, “marketing”, and “human resource empowerment” strategies. conclusion the small businesses active in the food industry in iran used different crisis, survival and resilience strategies during the pandemic to maintain their activities. attention to these effective strategies is recommended to properly cope with future crises in the food industry.