بررسی میزان فرونشست کلان‌شهر تهران با استفاده از تکنیک تداخل‌سنجی پراکنش‌گر دائم و تصاویر راداری سنتینل-1

زمینه و هدف بسیاری از شهرهای جهان به‌دلیل تنش‌های زیست‌محیطی ناشی از توسعه شهری با مشکل فرونشست زمین مواجه هستند. شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک حاکم بر اغلب نواحی داخلی ایران و لزوم بهره‌برداری روزافزون صنعتی، کشاورزی و آب شرب بر منابع آب زیرزمینی و همچنین توسعه شهرنشینی، زیرساخت مناسبی را برای رخداد این پدیده به‌خصوص در کلان‌شهر تهران فراهم کرده است. روش: در این پژوهش، 31 تصویر سنتینل-1 با استفاده از تکنیک سری‌زمانی تداخل‌سنجی پراکنش‌گر دائم (psi) در طول بازه زمانی سال 1401 پردازش و نقشه میانگین نرخ تغییرات سالانه فرونشست کلان‌شهر تهران تولید شد. درنهایت، پس از صحت‌سنجی نتایج با مشاهدات ایستگاه gps، نسبت به تبیین رابطه بین فرونشست زمین و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی به عنوان مهم‌ترین عامل ایجابی تغییرات سطح در محدود مطالعاتی اقدام شد. یافته ها یافته‌ها نشان دادند الگوی فرونشست حادث‌شده با حرکت از سمت دشت به سمت مناطق شهری، دارای روند کاهشی است. بیشترین میزان فرونشست زمین با نرخ -43 میلی‌متر در سال در بخش‌های جنوب و جنوب‌غربی تهران رخ داده است. مناطق 10، 11، 12، 16، 17، 18، 19 و بخش‌هایی از منطقه 20 که حدود 26 درصد از جمعیت تهران را تشکیل می‌دهند، درگیر فرونشست زمین هستند. افت سطح آب چاه‌های مشاهده‌ای در مناطقی که حداکثر نرخ فرونشست سطح در آن‌ها رخ داده است، قابل‌توجه بوده است. از دیگر یافته‌های پژوهش، کاهش تراز آب زیرزمینی از شمال به جنوب تهران است و این بدین معنی است که عمق آب در مناطق جنوبی تهران در اثر فعالیت‌های انسانی مانند پمپاژ آب کاهش یافته است.نتیجه گیری بررسی‌ها نشان می‌دهند که افزایش فشار بر آبخوان از طریق پمپاژ آب از چاه‌های محدوده مطالعاتی به‌جهت مصارف مختلف صنعتی، کشاورزی و آب شرب به تشدید این مخاطره طبیعی در مقیاس وسیعی منجر شده است. 

assessments of land subsidence in the tehran metropolitan using satellite radar interferometry technique

background and objective many cities in the world have land subsidence problems because of environmental issues related to urban development. the arid and semi-arid climatic conditions prevailing in most of the interior regions of iran and the need for the increasing industrial, agricultural, and drinking water exploitation from underground water resources, as well as urban development, have increased the occurrence of land subsidence in iran, especially in the metropolis of tehran. this study aims to assess land subsidence in tehran, iran, using the satellite radar interferometry (insar) technique.method in this research, 31 images of sentinel-1 were processed using the time series of persistent scatter interferometry (psi) in 2022, and a map of the average annual rate of land subsidence in tehran metropolis was prepared. finally, after validating the results of interferometry with gps station observations, the relationship between land subsidence and exploitation of underground water resources was examined as the most important factor in ground surface changes in the study area.results the findings showed a decreasing trend in land subsidence from plain to urban areas. the highest land subsidence, with a rate of -43 mm per year occurred in the southern and southwestern parts of tehran.  districts 10, 11, 12, 16, 17, 18, 19, and 20, which comprise about 26% of tehran’s population, were experiencing land subsidence. the drop in the water level of observation wells was considerable in the areas where the highest rate of land subsidence occurred. another finding of the research was the decrease of the underground water level from the north to the south of tehran, indicating that the water depth in the southern areas of tehran decreased due to human activities such as water pumping.conclusion there is an increasing pressure in the aquifer through pumping water from wells in the study area for various industrial, agricultural and drinking water uses which has led to the increase in the occurrence of land subsidence.