شناسایی شاخص‌های موثر بر نقش مدیریت دانش در مدیریت بلایای طبیعی

زمینه و هدف در سال‌های اخیر، جهان شاهد افزایش حوادث فاجعه‌آمیز در سراسر جهان بوده است. ازاین‌رو، مشکل مهمی که کشورها را به چالش می‌کشد آسیب‌پذیری در برابر بلایای طبیعی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین شاخص‌های موثر بر نقش مدیریت دانش در مدیریت بلایای طبیعی انجام شد.روش پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی است و از نظر نوع داده‌ها کیفی کمی است. و همچنین از لحاظ نحوه اجرا، این پژوهش توصیفی‌‌پیمایشی است. در پژوهش کنونی، جامعه آماری شامل اعضای ستاد بحران و خبرگان و صاحب‌نظران حوزه مدیریت بحران شهری به تعداد 50 نفر بود. در این پژوهش با توجه به محدود بودن تعداد جامعه آماری و دسترسی به تمام اعضای جامعه، تعداد نمونه برابر با حجم جامعه است. جهت تدوین مبانی، تعاریف و مفاهیم نظری از منابع کتابخانه‌ای استفاده شد که مهم‌ترین منابع قابل‌استفاده شامل کتابخانه دانشگاه، پایگاه مقالات علمی، پایگاه اطلاعاتی و همچنین جست‌وجو در اینترنت بود. مکان انجام پژوهش، سازمان مدیریت بحران استان مازندران بود. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات موردنظر و سنجش متغیر‌های پژوهش، از پرسش‌نامه استفاده‌ شد که روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوا و آزمون مجدد تایید شد. در این پژوهش داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط پرسش‌نامه با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 22 برای انجام تحلیل‌های آماری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته ها با توجه به محاسبه ضریب اهمیت هریک از عوامل تشکیل‌دهنده، مجموع امتیازات هریک از این عوامل به‌طور جداگانه محاسبه شد و درنتیجه مشخص شد در ارزیابی عوامل، نمره فرایند مدیریت بحران 327، نمره نقش تجهیزات تخصصی عملیات امداد و نجات 386 و نمره عوامل تاثیرگذار بر مدیریت بحران 468 است.نتیجه گیری نتایج حاکی از آن است که در ارزیابی، عوامل تاثیرگذار بر مدیریت بحران بر دو عامل دیگر غلبه دارد. عوامل مدیریت دانش در 3 بخش فرایند مدیریت بحران، تجهیزات تخصصی عملیات امداد و نجات و عوامل تاثیرگذار بر مدیریت بحران می‌توانند بر مدیریت بلایای طبیعی تاثیرگذار باشند. مدیریت دانش می‌تواند از طریق اطمینان از در دسترس بودن و دسترسی به اطلاعات دقیق و قابل‌اعتماد در خصوص بلایا و از طریق درس‌آموزی موثر، نقش حیاتی ایفا کند. شناسایی عوامل کلیدی دانش بلایا، عاملی برای مدیریت موفقیت‌آمیز بلایا خواهد بود. 

identifying the effective indicators of knowledge management for the management of natural disasters in iran

background and objective in recent years, the world has seen an increase in catastrophic events. one important challenge for the countries is their vulnerability to natural disasters. the present study aims to identify and explain the effective indicators of knowledge management for the management of natural disasters in iran.method this is a descriptive survey study (qualitative/quantitative). participants were the members of the crisis headquarters in mazandaran province and the experts in urban crisis management (n=50). library method was used to assess theoretical foundations, definitions and concepts. to collect information, a researcher-made questionnaire was used whose validity and reliability were confirmed using content validity and test-re-test method, respectively. the collected data were described using descriptive statistics in spss software, version 22.results the results confirmed the role of knowledge management in three domains: crisis management process, the specialized equipment for rescue operations, and factors influencing crisis management. the coefficient of importance for each component was calculated separately. the total score was 327 for the crisis management process, 386 for the specialized equipment for rescue operations, and 468 for factors influencing crisis management.conclusion in evaluating the role of knowledge management in management of natural disasters in iran, its impact on the factors influencing crisis management is more important than the impact on crisis management process and the specialized equipment for rescue operations. knowledge management can play a vital role by ensuring the availability and access to accurate and reliable information about disasters and through effective education.