تاب‌آوری در برابر سیلاب در اثر تغییرات اقلیمی در طرح‌های توسعه

زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی مانند سیل و خشکسالی و افزایش شهرنشینی و زیرساخت‌های ضعیف، چالش‌های بزرگی در مدیریت شهرها ایجاد کرده و آسیب‌پذیری را در ابعاد‌ مختلف محقق می‌کند. اگرچه چهار دهه از تهیه و اجرای طرح‌های شهری می‌گذرد اما در عمل موفقیت چندانی حاصل نشده است؛ در این راستا پژوهش حاضر با ارائه الگو جهت تاب‌آور کردن طرح‌های توسعه محلی، شهری و منطقه‌ای انجام شده‌است. روش‌: این پژوهش با بررسی شاخص‌های تاب‌آوری، عوامل و راهکارهای کاهش تلفات سیل را با روش دلفی و نظر 16 نفر از متخصصان، شناسایی کرده و در برنامه‌های توسعه محلی، شهری و منطقه‌ای گنجانده و در نهایت به مدل پیشنهادی رسیده است که تاب‌آوری را برای طرح‌های توسعه در اولویت قرار می‌دهد.یافته‌ها: تغییرات آب و هوا، کارابری اراضی و رعایت حریم رود و مشارکت به‌عنوان شاخص‌های مهم در پژوهش شناسایی شده است. هم‌چنین، انصاف، بهره‌وری، خلاقیت، سازماندهی، سازگاری، چابکی، همکاری، اتصال، استقلال، ظرفیت پیش‌بینی، تنوع، افزونگی، ظرفیت هماهنگی‌، منابع‌، انعطاف‌پذیری، ثبات، نیرومندی با چهار بعد ‌تاب‌آوری شهری، برای نشان دادن رابطه بین توانایی‌ها و ویژگی‌های ‌تاب‌آوری یک شهر است. نتیجه‌گیری: لزوم تهیه برنامه مراقبت و نگهداری از زیرساخت‌های موجود با فازهای زمان‌بندی مشخص، ایجاد ارتباط بین سازمانی دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف برای همکاری و تعامل چندجانبه در برنامه تاسیسات حفاظتی شهرها، نظارت بر حسن اجرای قوانین مربوط به حرایم استحفاظی و تاکید بر مشارکت‌های مردمی، از الزامات برنامه‌ریزی طرح‌های توسعه با رویکرد تاب‌آوری است.

providing a suggested model of resilience in urban and extra-urban development plans

background and objective:climatic changes such as floods and droughts and increasing urbanization and poor infrastructure create great challenges in the management of cities and realize vulnerability in different dimensions. although four decades have passed since the preparation and implementation of urban plans, not much success has been achieved in practice. in this regard, the current research has been done by presenting a model to make local, urban and regional development plans more resilient.method: by examining resilience indicators, factors and strategies to reduce flood losses were identified using the delphi method and the expert elicitation considering the inputs of 16 experts, and included in local, urban and regional development plans, and finally a proposed model has been obtained that includes resilience for development plans. findings: climate change, land use, considering the river’s boundaries and participation have been identified as four important indicators in the research. also, fairness, productivity, creativity, organization, adaptability, agility, cooperation, connection, independence, predictive capacity, diversity, redundancy. coordination, resources, acceptability, stability, strength with four dimensions of resilience, to show the relationship between cities and resilience characteristics of a city.conclusion: the need to prepare a plan for the care and maintenance of the existing infrastructure with specific timing phases, establishing inter-organizational communication of various devices and organizations for cooperation and multilateralism in the protection programs of the cities, monitoring the good implementation of the laws related to the prohibition of conservation and focusing on public participation are among the main requirements of resilient-based planning of development projects in urban areas.