تحلیل شبکه همکاری کنشگران بازتوانی روانی‌اجتماعی در بلایا مبتنی بر برنامه ملی بازسازی و بازتوانی مدیریت بحران کشور

زمینه و هدف پژوهش حاضر به تحلیل شبکه همکاری بازتوانی روانی‌اجتماعی بلایا به منظور ارزیابی توزیع قدرت قانونی کنشگران با استفاده از روش‌شناسی تحلیل شبکه‌های اجتماعی پرداخته و توصیه‌های سیاستی بهبود شبکه همکاری بازتوانی روانی‌اجتماعی بلایا را مبتنی بر قوانین برنامه ملی بازسازی و بازتوانی مدیریت بحران کشور ارائه می‌دهد.روش پژوهش‌ حاضر در چارچوب پارادایم انتقادی، کاربردی از تحلیل شبکه‌های اجتماعی در تحلیل سیستم همکاری به منظور ایجاد ابزار ارزیابی شبکه‌های ارتباطی پیچیده‌‌ برای تسهیل همکاری‌های آینده بین کنشگران و رویکردی نوآورانه برای تحلیل سیستم همکاری است. به این منظور اقدامات پیش و پس از وقوع سانحه شامل 228 موضوع و 27 کنشگر مسئول و همکار بخش بازتوانی روانی‌اجتماعی ذیل فصل بازیابی بلند‌مدت برنامه ملی بازسازی و بازتوانی (بند ج ماده 4 قانون مدیریت بحران کشور) استخراج شد. ماتریس شبکه همکاری کنشگران مبتنی بر همکاری‌های قانونی برنامه تشکیل و بر مبنای شاخص میزان مرکزیت درجه، مرکزیت بینابینی، فاصله ژئودزیک و تراکم و انسجام تجزیه‌و‌تحلیل شد.یافته ها یافته‌ها حاکی از نگرش برنامه‌ریزان بر اقدامات بازتوانی روانی‌اجتماعی پس از وقوع سانحه است و چالش‌هایی در سند برنامه ملی بازسازی و بازتوانی در زمینه‌های اصول مداخله سریع بازتوانی جسمانی،‌ روان‌شناختی و اجتماعی، فرایندهای دسترسی‌پذیری اسکان موقت و بازیابی مسکن، توجه به بازتوانی اقتصادی‌معیشتی، خدمات گروه‌های جمعیتی آسیب‌پذیر شناسایی شد. همچنین نتایج تحلیل شبکه حاکی از عدم توازن توزیع قدرت در شبکه و تمرکز قدرت در سازمان بهزیستی کشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ساختار شبکه همکاری کنونی است. بر این مبنا، گسترش همکاری شبکه با کنشگرانی نظیر رسانه‌ها، بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نهادهای عمومی حاکمیتی و سایر کنشگران کلیدی و نیز تقویت جایگاه قدرت قانونی در مدار تصمیم‌گیری سازمان‌های مردم‌نهاد، برنامه و بودجه، شهرداری‌، مراکز دانشگاهی و پژوهشی، وزارت آموزش‌ و پرورش، سازمان تامین اجتماعی، مراکز خدمات اجتماعی و وزارت صنعت، معدن و تجارت از دیگر نقاط قابل توسعه شبکه همکاری است.نتیجه گیری با توجه به انسجام ناکافی شبکه همکاری کنشگران بازتوانی روانی‌اجتماعی و توزیع نامتوازن قدرت قانونی کنشگران در ساختار کنونی، نمی‌توان از پیاده‌سازی مطلوب خدمات حمایتی روانی‌اجتماعی در سوانح و بلایا اطمینان حاصل کرد. پژوهش حاضر کاربردی از تحلیل شبکه‌های ارتباطی پیچیده است و کارایی آن با تحلیل شبکه همکاری کنشگران بازتوانی روانی‌اجتماعی در سوانح و بلایا نشان داده شده است. 

analysis of the cooperation network of psycho-social recovery activists in disasters based on the national reconstruction and rehabilitation program of iran's disaster management

background and objective this study aimed to analyze the cooperation network for psycho-social recovery of disasters to evaluate the distribution of legal power among activists. the methodology utilized social network analysis to provide policy recommendations for enhancing the cooperation network for psycho-social recovery of disasters based on the laws governing the country’s reconstruction program and national crisis management rehabilitation provisions.method the research employed social network analysis to examine the cooperation system, creating a tool for evaluating complex communication networks to facilitate future cooperation among actors. an innovative approach was adopted for analyzing the cooperation system. data included measures taken before and after the disaster, involving a total of 228 subjects and 27 actors responsible for and collaborators in the psycho-social recovery program. a cooperation network matrix of actors was extracted based on the legal framework governing the program. measures such as the degree centrality index, betweenness centrality, geodesic distance, density, and coherence were analyzed.results overall, the findings reveal the attitudes of planners towards psycho-social recovery measures post-accident and highlight challenges within the document of the national reconstruction and rehabilitation program. these challenges pertain to the principles of rapid intervention for physical and psychological rehabilitation, accessibility processes for temporary accommodation and housing recovery, attention to economic rehabilitation, and services for vulnerable population groups. additionally, network analysis results indicate an imbalance in power distribution within the network, with power concentrated in the country›s welfare organization and the ministry of health, treatment, and medical education. consequently, expanding cooperation within the network to include actors such as the media, banks, investment funds, public governance institutions, and other key entities, as well as enhancing the role of legal power in decision-making processes among non-governmental organizations, programs, and budget allocation, municipalities, universities, research centers, the ministry of education, the social security organization, social service centers, and the ministry of industry, mining, and trade, are areas for potential development within the cooperation networkconclusion considering the insufficient cohesion within the cooperation network of psycho-social recovery activists and the imbalanced distribution of the legal power among activists in the current structure, the optimal implementation of psycho-social support services in accidents and disasters remains challenging. the current research represents an application of the analysis of complex communication networks, demonstrating its efficiency in analyzing the cooperation network of psycho-social recovery activists in accidents and disasters.