تحلیل آسیب پذیری مکانی مراکز ثقل تهدید پذیر شهری از منظر پدافند غیر عامل(مطالعه موردی: شهر بجنورد)

زمینه و هدف: ایمنی و امنیت در برابر تهدیدات از ابتدایی ترین اصول جهت دستیابی به استانداردهای مطلوب آسایش شهری است و اصولاً توجه به دفاع غیرعامل شهرها در مقابل تهدیدات خارجی موضوعی است که از آغاز شکل گیری شهرها همواره مورد توجه بوده است. لذا هدف از تحقیق حاضر، ارائه راهبردهای مدیریتی جهت کاهش آسیب پذیری موجود و مدیریت شهر در زمان بحران با رویکرد پدافند غیر عامل می‌باشد. روش: روش مورد استفاده در این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی و بر حسب روش و ماهیت، کمّی است. در این پژوهش ابتدا آسیب پذیری هر دارایی در برابر تهدیدات کالبدی و غیر کالبدی مشخص می شود و با استفاده از نتایج به دست آمده، شاخص کل آسیب پذیری نیز تعیین می شود و پراکنش فضایی آن در هر سه دسته مورد تحلیل قرار می گیرد. در مرحله بعد با استفاده از ماتریس عوامل داخلی و خارجی راهبردهای مدیریتی تعیین و اولویت‌بندی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد راهبردهای تدافعی بهترین راهبردهای ممکن برای شهر بجنورد به حساب می آیند. بر مبنای نتایج، شش راهبرد به عنوان راهبردهای اصلی کاهش آسیب پذیری شهر بجنورد تعیین شدند که به ترتیب اولویت، راهبرد اول و هفتم عبارتند از: تقویت زیرساخت های حمل ونقل زمینی در جهت تقویت گردشگری؛ و متنوع تر کردن منابع تامین آب شهر یا تقویت ایمنی سلامت آب سد شیرین دره. نتیجه گیری: بر مبنای نتایج این پژوهش می توان گفت بسیاری از دارایی های شهر بجنورد، به‌ویژه دارایی هایی که بخش عمده ای از جمعیت به خدمات آن ها وابسته هستند، در معرض تهدید می باشند. همچنین از لحاظ فضایی نیز محدوده شمالی شهر دارای بیشترین میزان آسیب پذیری بودند که بیشترین تراکم دارایی های شهر بحنورد نیز در این محدوده قرار دارند و این تطابق جغرافیایی، وضعیت آسیب پذیری شهر را تشدید کرده است.

analysis of spatial vulnerability of threatened strategic urban centers from the point of view of passive defense (case study: bojnurd city)

background and objective: safety and security against threats is one of the most basic principles in order to achieve the desired standards of urban comfort, and attention to the passive defense of cities against external threats has always been considered since the beginning of the formation of cities. therefore, the purpose of this study is to provide management strategies to reduce the existing risk and city management in times of crisis with a passive defense approach. method: the method used in this research is applied based on the purpose and quantitative in terms of method. in this research, first, the vulnerability of each asset against physical and non-physical threats is determined, and using the obtained results, the total vulnerability index is also determined, and its spatial distribution is analyzed in all three categories. in the next step, management strategies were determined and prioritized using the matrix of internal and external factors. findings: the results showed that defensive strategies are the best possible strategies for the city of bojnurd. based on the results, seven six were determined as the main strategies to reduce the vulnerability of bojnurd city, which are the first and seventh strategies in order of priority: strengthening land transportation infrastructure in order to strengthen tourism; and diversifying the water supply sources of the city or strengthening the water safety of shirin dareh dam. conclusion: based on the results of this research, it can be said that many assets of bojnurd city, especially assets that a large part of the population depends on their services, are under threat. also, in terms of spatial distribution, the northern area of the city had the highest level of vulnerability, and the highest density of assets of city are also located in this area, and this geographical compatibility has aggravated the vulnerability of the city.