ارائه مدل مسئولیت پذیری اجتماعی در مدیریت کاهش مخاطرات طبیعی با رویکرد ساختاری تفسیری

زمینه و هدف: کاهش پیامدهای مخاطرات طبیعی در سطح جامعه مستلزم توسعه مسئولیت‌پذیری اجتماعی جهت پیشگیری از ایجاد خطر بلایای جدید می‌باشد. بنابراین هدف این پژوهش، ابتدا شناسایی شاخص‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مدیریت کاهش مخاطرات طبیعی و سپس تعیین اولویت‌های اقدام، با رویکرد ساختاری تفسیری است. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی - پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. داده‌های تحقیق به صورت میدانی و به شیوه آمیخته (کیفی و کمی) جمع‌آوری شد. جامعه آماری در بخش کیفی، شامل کلیه صاحب‌نظران و متخصصان مدیریت بحران بودند که 18 نفر از آن‌ها به صورت غیرتصادفی و هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی، شامل مدیران و کارشناسان سازمان مدیریت بحران و ادارات کل بحران استان‌ها (297 نفر) و مدیران و کارشناسان ملی و استانی سازمان‌ها و نهادهای همکار و عضو شورای عالی مدیریت بحران (361 نفر) و در مجموع، برابر با 658 نفر بودند که براساس جدول کرجسی و مورگان و با استفاده از فرمول کوکران و نمونه‌گیری تصادفی ساده، تعداد 248 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته 39 سئوالی شامل شاخص‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مدیریت کاهش مخاطرات طبیعی و فرم خودتعاملی ساختاری بود. روایی محتوایی پرسشنامه توسط 10 نفر از اساتید مدیریت دانشگاه و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ تایید شد (0/83=α). برای سطح‌بندی عوامل از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده گردید. یافته ها: یافته‌ها نشان داد که 39 شاخص در قالب 17 مولفه در مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مدیریت کاهش مخاطرات طبیعی وجود دارد و مولفه‌ها در هفت سطح قرار گرفتند. فرهنگ سازمانی، ادراک محیطی و ساختار سازمانی در سطح اول و حمایت مدیران ارشد و باور اخلاقی در پایین‌ترین سطح قرار گرفته است. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده موید این است که حمایت‌های سازمانی و اقتصادی و نیز ارتقاء باور اخلاقی موجب هموار شدن دستیابی به دیگر مولفه‌ها و توسعه مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مدیریت کاهش مخاطرات طبیعی خواهد شد.

provide a model of social responsibility in the management of reducing natural hazards with an interpretive structural approach

background and purpose: reducing the consequences of natural hazards at the community level requires the development of social responsibility to prevent the risk of new disasters. therefore, the purpose of this research is to firstly identify the indicators of social responsibility in the management of reducing natural hazards and then determine the action priorities, with an interpretive structural approach.research method: the current research method is descriptive-survey and practical in terms of purpose. the research data was collected in the field and in a mixed (qualitative and quantitative) way. the statistical population in the qualitative section included all crisis management experts and experts, 18 of whom were selected non-randomly and purposefully. the statistical population in the quantitative part, including managers and experts of the crisis management organization and general crisis administrations of the provinces, (297 people) and national and provincial managers and experts of cooperating organizations and institutions and members of the supreme crisis management council, (361 people) in total, equal to there were 658 people, based on the table of karjesi and morgan and using cochran’s formula and simple random sampling, 248 people were selected as a sample. the tool of data collection was a researcher-made questionnaire with 39 questions of indicators of social responsibility in the management of reducing natural hazards and a structured self-interaction form. the content validity of the questionnaire was confirmed by 10 university management professors and its reliability was confirmed by cronbach’s alpha test (α=0.83). interpretive structural modeling technique was used to level the factors.findings: the findings showed that there are 39 indicators in the form of 17 components in social responsibility in natural risk reduction management and the components were placed in seven levels. organizational culture, environmental perception and organizational structure are at the first level, and the support of senior managers and moral belief are at the lowest level.conclusion: the obtained results confirm that the organizational and economic support as well as the promotion of moral belief will facilitate the achievement of other components and the development of social responsibility in the management of reducing natural hazards.